آوای مرز / سکینه اسمی : آذربایجان غربی با بیش از دو میلیون و ۷۵۰ هزار هکتار منابع طبیعی و ۱۰۱ هزار هکتار جنگل یکی از استان‌های مستعد در بخش آتش سوزی مراتع بوده که همه ساله متحمل خساراتی هنگفتی در این بخش می‌شود.
آتش سوزی هر هکتار مرتع یا جنگل میلیاردها ریال خسارت به منابع طبیعی وارد می‌کند و تنها راه جلوگیری از بروز این خسارت، پیشگیری و روشن نکردن آتش در این اراضی به شمار می‌رود این در حالی است که با وجود هشدارهای فراوان ۹۵ درصد از عوامل آتش سوزی مراتع عامل انسانی است.
پرتاب ته سیگار روشن یا چوب کبریت نیمه مشتعل در مناطق جنگلی و حاشیه جاده‌ها، خاموش نکردن آتش در دشت‌ها و جنگل‌ها که توسط گردشگران یا چوپان‌ها و نیز شیشه نوشابه از علل اصلی وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی در استان به شمار می‌روند.
وقوع آتش سوزی در زیستگاه‌ها و رویشگاهها می‌تواند دلایل مختلفی از جمله عوامل طبیعی و یا انسانی (عمدی، سهوی) داشته باشد، که اغلب اوقات یک سهل انگاری در ایجاد آتش در طبیعت توسط گردشگران، دامداران و چوپانان محلی به ویژه در روزهای گرم تابستان که پوشش گیاهی مناطق به طور کامل خشک شده است، می‌تواند باعث ایجاد حریق‌های گسترده در جنگل‌ها شود.
هنگامی که یک محدوده جنگلی یا مرتعی طعمه حریق می‌شود، زادآوری طبیعی جنگل از بین رفته و تنوع زیستی آن منطقه نیز نابود می‌شود و این خسارات زمانی اهمیت بیشتری به خود می‌گیرد که می‌دانیم بازگرداندن یک اکوسیستم طبیعی به حالت اولیه کاری بسیار مشکل و هزینه بر می‌باشد و کشور ایران در گروه کشورهای با پوشش کم جنگل قرار گرفته است.
۶۷ مورد آتش سوزی امسال در مراتع آذربایجان غربی رخ داده است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت آتش سوزی مراتع و جنگل‌های استان طی سال جاری به دلیل فصل گرما اظهار داشت: در حال حاضر ۹۵ درصد از عوامل آتش سوزی بی احتیاطی و عوامل انسانی است.
میرصمد موسوی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه امسال تنها در دو نقطه استان در شهرهای تکاب و سلماس به صورت طبیعی شاهد آتش سوزی مراتع بودیم افزود: این آتش سوزی به دلیل فعل و انفعالات فصل گرما موجب آتش سوزی طبیعی در دو منطقه باتلاقی شهرهای تکاب و سلماس از طریق آتش گرفتن ریشه گیاهان صورت گرفته و مابقی موارد آتش سوزی‌ها از طریق عوامل انسانی بوده است.
وی با بیان اینکه در اثر ۶۷ مورد آمار رسمی آتش سوزی در استان بین از ۲۹۰ هکتار از مراتع استان طعمه حریق شدند اضافه کرد: بالاترین آمار آتش سوزی‌ها در ارومیه، سلماس و شاهین دژ روی داده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: بیشترین آمار جنگل‌های استان در شهرهای سردشت و پیرانشهر واقع شده که در این راستا امسال هشت فقره آتش سوزی در منطقه جنگلی سردشت گزارش شده است.
موسوی گفت: طی سال جاری با توجه به بارندگی‌های بسیار خوب شاهد افزایش پوشش گیاهی در عرصه‌های ملی در استان هستیم و این موضوع مستعد بودن بالای میزان آتش سوزی مراتع و آماده‌باش نیروهای منابع طبیعی و سایر نهادهای مرتبط را برای پیشگیری از آتش‌سوزی را طلب می‌کند.
وی با بیان اینکه حساسیت نسبت به حفاظت و پایش مستمر مراتع و جنگل‌های استان ضروری است و با توجه به شروع فصل گرما و خشک شدن پوشش گیاهی و احتمال بروز آتش‌سوزی این حساسیت‌ها باید افزایش پیدا کند ادامه داد: با توجه به ارتقای آگاهی عمومی درباره نقش جنگل‌ها در توسعه همه‌جانبه و پیشرفت اقتصادی، انتظار می‌رود شاهد کاهش مستمر خسارت‌ها به این مواهب الهی باشیم و در این زمینه همکاری همه مسئولان و جوامع محلی ضروری است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی عنوان کرد: بسیج امکانات دستگاه‌های عضو ستاد پیشگیری و اطفای حریق استان، جذب مشارکت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی و اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از آتش‌سوزی و مقابله صحیح با آن از جمله وظایف نهادهای مسئول در این زمینه است.
وی در خصوص امکانات و تجهیزات اطفا حریق در استان گفت: امسال برای پیشگیری از میزان آتش سوزی‌ها هفت گشت خصوصی در دو شهرستان پیرانشهر و سردشت به دلیل قرار گرفتن جنگل‌های استان راه اندازی شده که به صورت شبانه روزی در حال مراقبت از پوشش جنگلی هستند.
موسوی با اشاره به اینکه هم اکنون در هر شهرستان یک اکیپ به صورت ۲۴ ساعته در حال آماده باش کامل هستند گفت: علاوه بر این اکیپ‌ها یک اکیپ آماده پشتیبان برای هر شهرستان و دو اکیپ نیز در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در حال آماده باش هستند.
۳۷ نقطه بحرانی مستعد آتش سوزی در آذربایجان غربی شناسایی شد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی عقد قرارداد با بخش خصوصی برای برگزاری کلاس‌های توجیهی در بخشداران، علاقمندان محیط زیست در شهرها و مناطقی که طی ۱۴ سال گذشته بیشترین آتش سوزی را داشتند، تشکیل کارگروه اطفا و نیز توزیع ۲۷ ست دستگاه مجهز به آخرین تکنولوژی روز دنیا در زمینه خاموش کردن آتش را از مهمترین اقدامات صورت گرفته در استان عنوان کرد.
موسوی از شناسایی ۳۷ نقطه بحرانی مستعد آتش سوزی در استان خبر داد و گفت: این مناطق طی ۱۴ سال گذشته شاهد بیشترین آتش سوزی بودند که برای شورا و بخشداران این مناطق دوره‌های آموزشی و توجیهی برگزار شده است.
وی بیان کرد: برگزاری جلسات آموزشی برای مرتع‌داران، بهره‌برداران، دهیاران و شوراهای این مناطق و توزیع تجهیزات اولیه اطفای حریق از جمله فلکس‌بگ، آتش‌بر، نصب تابلوهای هشداردهنده از جمله اقدامات انجام شده برای مقابله با آتش‌سوزی احتمالی در این مناطق است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی خاطر نشان کرد: یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی آذربایجان غربی دارای ۱۸ اکیپ سه‌نفری اطفای حریق در شهرستان‌های هفده‌گانه استان است که در مواقع نیاز تیم‌های پشتیبان شامل ۵۰ تا ۶۰ نفر نیز به آنان افزوده می‌شوند.
وی ادامه داد: هم اکنون هزار دستگاه آتش‌پک، ۵۰۰ شن‌کش، ۳۰ دستگاه دمنده، ۱۲ دستگاه خودروی اطفای حریق، ۴ دستگاه خودروی «واترجت» از جمله تجهیزات یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان برای مقابله با آتش‌سوزی است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: شماره تلفن ۱۵۰۴ هم آماده دریافت گزارش‌های مردمی درخصوص بروز هرگونه حادثه و حریق در عرصه‌های ملی استان است، جلب توجه مردم و بهره‌برداران به انجام کارهای پیشگیرانه در این خصوص بسیار ضروری است و می‌تواند در کاهش آتش‌سوزی‌های جنگلی بسیار مفید باشد.
فعالیت تنها پایگاه هوایی اطفا حریق شمال غرب کشور در ارومیه
موسوی از فعالیت تنها پایگاه اطفا حریق شمال غرب کشور در ارومیه خبر داد و گفت: در حال حاضر تنها و اولین پایگاه هوایی اطفا حریق شمال غرب کشور در ارومیه فعال است اما فاز دوم این پایگاه دو سال است منتظر تخصیص اعتبار مورد نیاز برای اتمام عملیات عمرانی است.
در حال حاضر تنها و اولین پایگاه هوایی اطفا حریق شمال غرب کشور در ارومیه فعال است اما فاز دوم این پایگاه دو سال است منتظر تخصیص اعتبار مورد نیاز برای اتمام عملیات عمرانی استوی با بیان اینکه فاز اول این پایگاه که چهارمین پایگاه اطفا حریق هوایی کشور به شمار می‌رود راه اندازی شده و اتمام فاز دو این پایگاه نیازمند تخصیص ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار است تا به صورت کامل آماده بهره برداری شود.
موسوی با گلایه از کمبود نیروی انسانی در بخش حفاظت از مراتع و جنگل‌های استان گفت: با توجه به اینکه ۸۴ درصد از وسعت کشور منابع طبیعی است افزایش نیروی حفاظت از مراتع و جنگل‌ها در کشور و استان ضروری است.
مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: هم اکنون بر اساس استانداردهای بین المللی تعداد نیرو باید برای هر ۱۰ هزار هکتار یک نیرو باشد اما هم اکنون برای در استان برای هر ۴۵ هزار هکتار یک نفر است که بیانگر کمبود نیروی انسانی در این بخش است.
موسوی گفت: آذربایجان غربی با داشتن دو میلیون ۷۵۰ هزار هکتار عرصه مرتعی و جنگلی اداره کل منابع طبیعی استان گستره بسیار بزرگی را تحت اختیار دارد که با نیروهای اندک موجود و امکانات لجستیکی ناکافی با مشکلات طاقت‌فرسایی روبروست بنابراین در دو بخش نیروی انسانی و اعتبارات با حداقل امکانات باید مدیریت در عرصه‌های منابع طبیعی استان انجام شود.
وی با اشاره به نقش مهم مردم محلی در جلوگیری از گسترش آتش سوزی در مراتع، افزود: از روستاییان، بهره برداران، دهیاران و شوراهای عزیز روستاها درخواست داریم تا نسبت به آتش سوزی در مراتع حساسیت نشان داده و با مشاهده آتش سوزی حتماً مراتب را با شماره تلفن امداد جنگل و مرتع ۱۵۰۴ اطلاع رسانی کنند.
افزایش احتمال آتش‌سوزی در مراتع آذربایجان غربی
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در خصوص آتش سوزی مراتع و محیط زیست استان گفت: با گرم‌تر شدن هوا احتمال وقوع آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های استان وجود دارد بنابراین مردم بیشتر مراقب باشند.
محمد خلیلی طی اطلاعیه‌ای به نقل از سایت حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با بیان اینکه آتش‌سوزی از جمله مهمترین عواملی است که در فصل تابستان جنگل‌ها و مراتع را تهدید می‌کند اظهار داشت: وقوع یک آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع خسارت غیرقابل جبرانی را به زیستگاه‌های طبیعی وارد و سبب از دست دادن منابع می‌شود.
وی افزود: وقوع آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها اغلب به سبب عوامل طبیعی و یا انسانی صورت می‌گیرد و یک سهل‌انگاری در ایجاد آتش در طبیعت توسط گردشگران، دامداران و چوپانان محلی به‌ویژه در روزهای گرم تابستان که پوشش گیاهی مناطق به‌طور کامل خشک‌شده است، می‌تواند سبب ایجاد حریق‌های گسترده در جنگل‌ها شود.
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی گفت: برای جلوگیری از آتش‌سوزی مراتع و از دست‌دادن منابع به همکاری مردم نیازمندیم و امسال هم استانی‌ها همکاری خوبی با سازمان محیط‌زیست داشته‌اند و خوشبختانه تا به امروز خسارتی به مراتع و جنگل‌های استان وارد نشده است.
خلیلی افزود: منطقه حفاظت‌شده “مراکان” با مساحت یک صد هزار هکتار، پارک ملی دریاچه ارومیه با مساحت ۵ هزار مترمربع، پناهگاه حیات‌وحش “دشت سوتاوا”، منطقه حفاظت‌شده میراوا سردشت، منطقه کانی برازان مهاباد از مناطق تحت نظر محیط زیست آذربایجان غربی به شمار می‌روند.
وی خاطرنشان کرد: وقوع آتش‌سوزی در جنگل و مراتع علاوه بر نابودی آن محیط سبب از بین رفتن تنوع محیط زیستی آن منطقه نیز می‌شود و این به معنای نابودی یک مجموعه ژنتیکی است، خسارتی که هرگز قابل جبران نیست.
برای پیشگیری از وقوع آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان، تمامی شهروندان به ویژه گردشگران و همچنین دامداران محلی لازم است تا توجه کافی به هشدارهای سازمان حفاظت محیط زیست داشته باشند و از ایجاد آتش در نقاط حادثه خیز جنگل‌ها خودداری کنند.
سامانه ارتباطی ۱۵۴۰ نیز راهی است که شهروندان می‌توانند حوادث آتش سوزی در رویشگاه‌های طبیعی را به اطلاع یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی برسانند.
