آوای مرز / تانیا شعفی : نان، قوت اصلی مردم، پاییز امسال، بحرانی را پشت سر گذاشت که هنوز موج هایش ادامه دارد و اکنون با افزایش دوباره اختلاف قیمت آرد سهمیه ایی و بازار آزاد، نانوایان از کمبود آرد سهمیه ایی خبر می دهند و مسئولان می گویند؛ کمبودی وجود ندارد و این شایعات تنها برای فروش آرد سهمیه ایی از سوی نانوایان متخلف در بازار آزاد است.
نگاه های نگران مردم از کمبود قوت اصلی شان، به مسئولان دوخته شده تا شاید بحران نان را حل کنند.
آرد نداریم!
در آخرین روزهای آبان ماه، معاون اقتصادی استاندار آذربایجان غربی گفته بود: مردم استان نگران وضعیت نان نباشند، نانواییهای در طول محدودیتهای کرونایی آذرماه فعال خواهند بود. وعده معاون استاندار محقق شده و نانوایی ها باز هستند، اما کنون برخی از آنها می گویند: «آرد ندارند!».
روز گذشته رییس اتحادیه نانوایان خوی، اعلام کرد «سرانه پایین آرد موجب بیکاری بیش از ۲۰۰ نفر از کارگران نانوایی شده است». به گفته احد اصلانی، «با افزایش قیمت گندم در بازار آزاد، آرد کیسه ای به ۱۸۰ هزار تومان رسیده است. بارها درخواست آرد یارانه ای نوع ۲ از اداره غله کرده ایم اما تاکنون نتیجه ای نگرفتیم».
رییس اتحادیه نانوایان ماکو نیز از کمبود سهمیه آرد یارانه ای نوع ۲ خبر می دهد و می گوید: «سهمیه آرد جوابگوی نیاز شهرستان نیست و نانوایان این شهرستان در حوزه آرد با کمبود مواجه هستند». محبوب فتحاللهی اضافه می کند: «با اعلام قیمت تضمینی خرید سال آینده گندم به قیمت ۴۰ هزار ریال، قیمت آرد آزاد در بازار، به یک باره گران شده و برخی کارخانه ها نیز از فروش آزاد آرد خودداری کردند».
صف های طویل مردمی برای نان
بحران نان در آذربایجان غربی از اول پاییز امسال شروع شد. صف های طولانی جلوی نانوایی ها شکل گرفت و مردم نان می خواستند، اما نان کم بود.
با این حال ۱۴ مهر ماه مدیرعامل شرکت غله و خدمات بازرگانی آذربایجانغربی بیان کرد: «تغییرات سهمیه آرد نانواییها در استان وجود ندارد و نظیر گذشته، سهمیه این واحدها تخصیص مییابد. هیچگونه افزایش قیمتی در قیمت های مصوب آرد و نان صورت نگرفته و به منوال سابق در حال توزیع این اقلام هستیم و مشکلات امروز سطح استان به ویژه ارومیه، بیشتر بار روانی شایعات بی اساس است.».
اما صف های نان از ارومیه به سایر شهرهای استان هم کشیده شد و مسئولان پیش از هر تدبیری، کمبود نان را شایعه خوانند و گفتند؛ مشکل کمبود آرد و نان در استان وجود ندارد و به زودی مشکلات ایجاد شده در بحث نان در ارومیه برطرف می شود.
پس از آن برخی نانوایی ها دو شیفته کار کردند و آرد اضافی نیز به آنان اختصاص یافت. قضیه اما تنها کمبود سهمیه آرد نبود، گفته می شد کیفیت نان ها هم پایین آمده، مواد اولیه تهیه نان گران شده و قیمت آن اما ثابت باقی مانده است. این مسئله مورد اعتراض نانوایان بود و مردم هم از عدم ثبات قیمت نان گلایه ها داشتند.
دلیل بحران نان؛ تفاوت قیمت آرد دولتی و بازار آزاد
در نهایت مدیرکل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان غربی پاسخ داد که دلیل عمده بروز مشکل تهیه نان در ارومیه و استان طی چند روز گذشته تفاوت قیمت آرد دولتی و بازار غیررسمی است که سبب ایجاد جو روانی و تعطیلی برخی نانوایی ها در مرکز استان شده است.
او با تاکید بر اینکه گندم و آرد استان جوابگوی مصرف استان است، گفت: «هیچ نانوایی حق افزایش قیمت نان را ندارد».
پس از آن در اواسط مهر ماه رفته رفته با کاهش صف های جلوی نانواییهای آرامشی نسبی برقرار شد. اما این بار کار تیم های نظارتی سنگین تر شد و هر روز در گوشه ایی از استان انبارهای چند تنی احتکار آرد کشف می شد.
این بحران که به دلیل اختلاف قیمت آرد سهمیه دولتی و بازار آزاد شکل گرفته بود. سبب شد تا انبارهای احتکاری آرد در استان افزایش یابند. چرا که تا قبل از اعلام قیمت جدید خرید گندم، فاصله اختلاف قیمت آرد سهمیه ایی و بازار آزاد، چندان فاحش نبود و این فاصله حدود ۱۵ هزار تومان بود.
اما بعدها هر کیسه آرد سهیمه ایی را به قیمت ۴۵۰۰۰ تومان به نانوایی ها تحویل می دادند در حالی که قیمت هر کیسه آرد در بازار آزاد به ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار تومان رسید و ۲ و نیم برابر افزایش پیدا کرد.
این مسئله به خودی خود باعث افزایش سودجویی دلالان و واسطه ها شد و تنها در آبان ماه حدود ۱۰ انبار احتکار آرد در سطح استان کشف و افرادی هم دستگیر شدند. فضای کمی آرام شده بود و دیگر خبری از صف های طویل مردمی برای خرید نان نبود.
آیا بحران جدید نان در آذر ماه شروع می شود؟
اما با شروع آذر ماه انگار دوبار بحران نان از نقطه ایی دیگر سر برآورده است. دلیل همان اختلاف قیمت آرد سهمیه دولتی و بازار آزاد است که اکنون با گذشته دو ماه این اختلاف قیمت با اعلام نرخ خرید تضمینی گندم برای سال آینده دوباره افزایش پیدا کرده است و اکنون آرد کیسه ای در بازار آزاد به ۱۸۰ هزار تومان رسیده و نسبت به دو ماه گذشته ۷۰ هزار تومان دیگر افزایش یافته است.
آذربایجان غربی دارای ۱۷ کارخانه آرد است که از این تعداد ۱۶ کارخانه با ظرفیت اسمی ۸٠ هزار تن فعال است. استان از مهر ماه دارای ذخیره ۲۳۷ هزار تنی گندم برای شش ماه آینده است اما همچنان با مشکلات نان و آرد دست و پنجه نرم می کند.
از سویی دیگر در آذربایجان غربی دو برابر میانگین کشوری نانوایی دارد و همین موضوع دستگاههای نظارتی را با مشکل روبرو کرده است.
به گفته نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس؛ هر چند کمبود آرد وجود ندارد و اما با افزایش بدون نظارت سهمیه آرد دولتی در نانوایی ها، این بحران ادامه خواهد داشت و باعث افزایش سودجویی دلالان و واسطه ها می شود.
اما اکنون برخی از نانوایان از مشکل کمبود آرد خبر می دهد و می گویند: «سهمیه آرد نانوایی ها محدود است و تقاضا برای مصرف نان هم بسیار زیاد شده است. با وجود نبود صرفه اقتصادی، نانوایان به دلیل کمبود سهمیه مجبور به خرید آرد گران از بازار آزاد هستند».
ولی فرماندار ارومیه می گوید: هیچگونه کمبودی در عرضه آرد به واحدهای نانوایی وجود ندارد و اگر از سوی واحدهای نانوایی به شهروندان اعلام شود که آرد مورد نیاز به آنان واگذار نمیشود و در عرضه نان دچار مشکل هستند، به آن معنی است که آن واحد نانوایی با جوسازی و کاهش ساعات پخت نان به دنبال فروش آرد سهمیهای خود در بازار آزاد است!