آوای مرز : حیات گونه در خطر انقراض «میشمرغ» که در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی جهان قرار گرفته است، همچنان با تهدید روبه رو است و اخیرا کارشناسان حفاظت محیط زیست بوکان حین گشت و پایش روزانه، تنها ٨ میش مرغ را در پناهگاه حیات وحش دشت سوتاو حمامیان مشاهده کرده اند.
« میشمرغ » یا « چیرگ » در زبان کردی، پرندهای است که به نام «عروس بوکان» هم شناخته میشود و بزرگترین پرنده پروازی در کشور به شمار می رود.
این پرنده در دشتهای وسیع بیدرخت، زمینهای استپی و کشتزارهای پهناور و علفزارهای زندگی میکند و طول بدنی آن حدود یک متر و وزنی بیش از ۱۵ کیلوگرم شباهت زیادی به بوقلمون دارد.
این گونه جانوری لانه خود را روی زمین درست می کند و متاسفانه زمان جوجهآوری آنها با برداشت محصول در مزارع همزمان میشود؛ از این رو در بسیاری از موارد لانههایشان زیر تیغ کمباینها تخریب و جوجه هایشان تلف میشوند.
میش مرغ در سالهای گذشته به دلیل محدود شدن زیستگاههای طبیعی، شکار بیرویه و اختلال در مناطق زیست و تخمگذاری آن در معرض خطر انقراض بوده و به همین دلیل اکنون در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی جهان قرار گرفته است.
کاهش جمعیت این گونه از دهه ۴٠ شمسی تا اوایل دهه ۹۰ بهصورت تدریجی رخ داد. تا اینکه در ابتدای دهه ۹۰ سازمان حفاظت محیط زیست، بخشی از زیستگاه این گونه را به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخت و حفاظت از آن آغاز شد و در حال حاضر بوکان تنها زیستگاه میش مرغ ایران شناخته می شود.
در سال های گذشته در بوکان بین ۲۰ تا ۳۰ قطعه میشمرغ مشاهده شده بود و به طور عمده زیستگاههای این پرنده در “دشت حمامیان”، “سهکانیان”، “اینگیجه” و روستای “بیگ اویسی” هستند، اما این میزان در آخرین سرشماری زمستان ۱۴۰۰ به ۱۹ قطعه گونه میش مرغ در پناهگاه حیات وحش دشت «سوتاو حمامیان» بوکان کاهش یافته و خطر انقراض آنها را تهدید می کند.
تابستان امسال مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی از جذب اعتبار یک میلیارد تومان اعتبار در راستای اجرای برنامه عمل حفاظت از گونه نادر و در حال انقراض میش مرغ خبر داد.
به گفته سعید شهند؛ این اقدامات شامل تعیین و مشخص شدن مرز بندی زمین های زراعی واقع در هسته مرکزی پناهگاه حیات وحش دشت سوتاو حمامیان بوکان، احداث محل قرنطینه به مساحت ١۴۴متر مربع واقع در مرکز تحقیقات میش مرغ، نصب ٣ تابلو بتنی ۶ متری برای معرفی منطقه و گونه میش مرغ در پناهگاه حیات وحش دشت سوتاو، تعامل اداره کل با جوامع محلی و تشویق آنها برای مشارکت در امر حفاظت از گونه میش مرغ با انجمن های مردم نهاد محلی در قالب برنامه های عمل حفاظتی بوده است.
متاسفانه با وجود جذب اعتبارات در آخرین آمار اعلام شده از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست اکنون تنها ٨ قطعه میش مرغ در دشت سووتاو حمامیان مشاهده شده که از آمار سال گذشته (١٩ قطعه) هم کمتر است. این در حالیست که مشاور معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور اوایل گفته بود: حفظ و نگهداری از گونه میش مرغ از اولویت اول و مهم سازمان حفاظت محیط زیست کشور است.