آوای مرز : در حالیکه تنها کمتر از دو ماه به پایان سال جاری باقی مانده است، هنوز بیش از ۵۰۰ هزار تن سیب در سردخانه های آذربایجان غربی تلمبار شده است. داستانی تکراری که هر ساله تجدید می شود و مسئولان برای فروش دست به دامان بازارهای صادراتی می شوند و اکنون معاون استاندار آذربایجان غربی می گوید: «موضوع سیب استان بهقدری اهمیت دارد که از طریق مکاتبه با ریاست جمهوری به دنبال هموارسازی صادرات این محصول هستیم».
میزان سیب تولیدی کشور در سال ۹۸، چهار میلیون تن بود که بنا بر اعلام دفتر امور اقتصادی استانداری آذربایجان غربی؛ این محصول از طریق صادرات ۳۵۴ میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته است.
آذربایجان غربی با اختلاف دو برابری بزرگترین تولیدکننده سیب ایران است و یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن از ۴ میلیون تن سیب تولیدی کشور در این استان تولید میشود.
ظرفیت اسمی ۳۴۵ سردخانه موجود در استان آذربایجان غربی، یک میلیون تن تخمین زده شده و در اواسط آذر ماه سال جاری، حجم سیب موجود در سردخانههای استان در طول ۸ ماهه سال ۹۹، ۸۰۰ تن برآورد شده بود.
بنا به گفته مدیر دفتر امور اقتصادی استانداری؛ در طول ۸ ماهه گذشته ۱۶ هزار تن سیب استان از طریق گمرکات صادر شده و در سال گذشته نیز نزدیک به ۶۰۰ هزار تن سیب از استان صادر شده بود.
یکی از مشکلات سیب آذربایجان غربی به عنوان قطب تولید این محصول در ایران، نبود صنعت سورت و بسته بندی است که صادرات سیب را با چالش جدی روبه رو کرده است.
نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس به کردپرس می گوید: «صادرات سیب آذربایجان همانند سایر محصولات دیگر کشاورزی در این استان با مشکلات عدیده ای مواجه است. محصولات به صورت فلهای و بدون انجام درجه بندی و سورتینگ به کشورهای بازار هدف صادر میشود. درحالیکه پس از صادر شدن به کشورهای مقصد در آنجا توسط دریافتکنندگان، محصولات به شیوه مناسب درجه بندی، سورتینگ و به شکل شکیلی بسته بندی می شوند و مجددا به بازار جهانی صادر می شوند. برای مثال؛ سیب ایران به صورت فله ای به کشورهای همسایه صادر میشود. سپس در افغانستان درجه بندی و بسته بندی می شود و با (برند افغانستان) و با درآمد بیشتر به سایر کشورها صادر میشوند و در این بین سودی نصیب صادر کننده ایرانی نمی شود».
هر چند در آذر ماه امسال، تفاهم نامه سرمایه گذاری ۱۰ میلیون دلاری در حوزه سورت و بسته بندی با حضور معاون وزارت جهاد کشاورزی و سرمایه گذارخارجی به امضای طرفین رسید اما تا راه اندازی و شرووع به کار این مجموعه سورت بندی سیب با چالش های این مسیر روبه رو خواهد بود.
رفع موانع صادراتی سیب کلید گمشده رونق اقتصادی
از سویی دیگر محدودیت های صادرات محصولات کشاورزی دامنگیر سیب آذربایجان غربی هم شده است. اول دی ماه استاندار آذربایجان غربی گفت: «درخواست وزارت صمت برای ایجاد محدودیت برای سیب درختی و پرتقال مورد قبول معاون اول رییس جمهور و وزیر کشاورزی نیست و این موضوع لغو شده است. همچنین به صادر کنندگان این اطمینان را می دهیم که با همه توان به دنبال رفع موانع صادراتی هستیم».
پیشتر نیز استاندار آذربایجان غربی با اشاره به دستور رییس کل بانک مرکزی برای بررسی مجدد درخواست استان برای حذف تعهد ارزی صادرات محصولات کشاورزی زیر یک میلیون دلار بر اساس قول مساعد در سفر سال گذشته به استان گفته بود: «اگر این مهم محقق شود، نقش بسزایی در رونق صادرات کشاورزی از جمله سیب خواهد داشت».
اما با آغاز دی ماه هنوز نزدیک به ۸۰۰ هزار تن سیب کشاورزان در سردخانه مانده و و تنها ۲۰ درصد آن فروش رفته بود در حالی که باید بیش از نصف آن تا شب چله تخلیه و فروخته می شد!
۹ دی نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: «سوال مان از وزیر جهاد کشاورزی این است که برای حل مشکل سیب چه کرده و چگونه میخواهد با دورزدن تحریمها از بنبست صادرات این محصول خارج شود».
به گفته سید سلمان ذاکر؛ وزارت جهاد کشاورزی قیمت خرید تضمینی سیب را هر کیلو ۱۲۵۰ تومان تعیین کرد اما به دلیل عدم حمایت به این قیمت فروخته نشد و حتی به نرخ هر کیلو ۷۰۰ تومان از کشاورزان خریدند.
نماینده ارومیه خطاب به وزارت کشاورزی گفت: شما می توانستید با اتاق بازرگانی، سازمان توسعه و تجارت، وزارت خارجه، اتحادیه صادر کنندگان و تشکل های حقوقی را هماهنگ کرده تا با رایزن های اقتصادی در کشورهای مختلف همچون ترکیه، عراق پاکستان، آذربایجان، اروپا و کشورهای اوراسیا سیب را صادر کنید. تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته که دلیل آن چیزی جز کم کاری و ضعف مدیریت و رایزن های اقتصادی نیست، وضعیتی که باعث شده ما بازار جهانی را از دست بدهیم.
انباشت سیب تولیدی آذربایجان غربی در سردخانه ها
پس از آن در ۱۵ دی ماه، معاون برنامهریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی در مهاباد حضور یافت و در جلسه ایی که با حضور فعالان بخش کشاورزی برگزار شد گفت: هم اکنون بخش عمدهای از سیب تولیدی آذربایجان غربی در سردخانه های استان به عنوان قطب تولید این محصول، انباشته شده اند که باید زمینههای صادرات این محصول فراهم شود.
در همان زمان مشخص شد که بیش از ۷۳۰ هزار تن سیب در سردخانههای استان موجود است که و به ایجاد مشوقهای صادراتی و لغو پیمان سپاری ارزی برای سیب، جهت صادرات نیاز دارند.
تا اینکه قائم مقام معاونت توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی از کاهش حجم صادرات سیب درختی ایران به افغانستان خبر داد و گفت: یکی از دلایل کاهش ۴۶ درصدی صادرات این محصول به افغانستان، تغییر بازار هدف صادراتی به سمت کشور روسیه بوده است.
پرمه ۲۱ دی ماه با اشاره به وضعیت صادرات سیب درختی در ۹ ماهه امسال گفت: در این مدت صادرات سیب، ۳۴ درصد به لحاظ وزنی و ۶۰ درصد از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. در آذر ماه امسال ۱۱۱ هزار تن، آبان حدود ۸۴ هزار تن، مهر نزدیک به ۴۱ هزار تن و شهریور بیش از ۱۶ هزار تن سیب درختی از کشور صادر شده است.
او با اذعان به این که در سال گذشته، پنج بازار صادراتی حدود ۹۱ درصد حجم صادرات ایران را به خود اختصاص داده اند، افزود: حجم صادرات به این بازار ها در سال ۹۹ به ۹۵ درصد رسیده است و سیب درختی ایران امسال به کشورهایی نظیر هند، قزاقستان، عمان، ترکمنستان، اوکراین و قطر صادر شد.
پرمه تاکید کرد: رصد موجودی سردخانهها و پایش قیمت داخلی، ممانعت از ایجاد ممنوعیت صادرات یا وضع عوارض صادراتی برای سیب در شب عید در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد.
اما سیب های انبار شده همچنان در سردخانه های آذربایجان غربی تلمبار هستند و اینبار معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان غربی ۲۳ دی ماه از جهاد کشاورزی و سازمان صمت خواست تا در خصوص تهاتر صادرات سیب استان و واردات میوه های گرمسیری پیگیری کنند تا صادر کنندگان سیب استان متضرر نشوند.
هنوز ۵۵۰ هزار تن سیب در سردخانههای آذربایجان غربی موجود است!
طی ۲۱ روز گذشته از حجم سیب های انبار شده در سردخانه های استان ۱۸۰ هزار تن کاسته شده و هم اکنون در حالیکه کمتر از دو ماه به پایان سال باقی مانده است، هنوز۵۵۰ هزار تن سیب در سردخانههای استان موجود است!
خرید شب عید میوه سیب ۱۳ هزار تن پیش بینی شده و سهم استان در این میان ۱۰ هزار تن است. با این وجود باز هم ۵۴۰ هزار تن جهت صادرات باقی می ماند.
امروز ۶ بهمن ماه معاون استاندار آذربایجان غربی خواستار تسریع صادرات سیب استان شد. نادر صادقی در حالی که از خروج بسیار کم سیب از استان انتقاد می کرد گفت: موضوع سیب استان بهقدری اهمیت دارد که از طریق مکاتبه با ریاست جمهوری به دنبال برطرف کردن مشکلات و هموارسازی صادرات این محصول هستیم.
معاون اقتصادی استاندار در جلسه کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی استان با انتقاد از خروج ضعیف سیب از آذربایجان غربی، اظهار داشت: کاهش نرخ ارز در صادرات و درآمد تولیدکنندگان و تاجران تأثیر منفی دارد، بنابراین مسئولان و دستگاههای مرتبط با موضوع سیب توان خود را برای برطرف کردن مشکلات صادرات به کار گیرند.
برند سازی محصولات صادراتی اولویتی فراموش شده
او با اشاره به اینکه ذخایر سیب در سردخانههای استان بالغ بر ۵۵۰ هزار تن برآورد شده ادامه داد: بحث برندسازی در موضوع صادرات و ایجاد زیرساختهای صادراتی از موارد مهم در انجام صادرات است. متأسفانه این موضوع به خوبی در کشور ما جا نیفتاده و فروش در سایر کشورهای همسایه پس از عرضه و ورود کالا به کشور میزبان صورت میگیرد.
صادقی تاکید کرد: مسئله صادرات در همه حال جزو مهمترین مسائل بوده و پیگیری مشکلات صادراتی در اولویت اقدامات دولت است.
قرارگیری صادرکنندگان سیب در لیست سیاه بانک مرکزی
به گزارش کردپرس، آذربایجان غربی قطب تولید سیب ایران است و از باغهای این استان حدود یک میلیون تن سیب برداشت می شود و این میزان سیب، رتبه نخست تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص داده است . در واقع این مقدار سیب تولید شده در آذربایجان غربی معادل یک سوم سیب تولید شده در کشور است که در نبود صنایع بسته بندی مناسب به صورت فله ایی صادر می شود و هر ساله مشکلات فراوانی در راه صادرات این محصول وجود دارد و تا روزهای پایانی سال صدها تن در سردخانه ها به دلیل نبود بازار هدف یخ می زنند، تا خریداری پیدا کنند.
هم اکنون بسیاری از صادرکنندگان محصولات کشاورزی به ویژه سیب در سازمان امور مالیاتی و هم در بانک مرکزی در لیست سیاه قرار گرفته اند به بهانه اینکه ارز صادراتی را به کشور باز نگردانده اند. درصورتی که به صادرکنندگان بانکی معرفی نشده تا بتوانند ارز حاصل از صادرات را از طریق آن موسسه مالی به کشور بازگرداند
صادرات ناکام و حسرت باغداران
این روند در نهایت سبب توقف صادرات میشود و کشورهای دیگر بدون طی این مراحل می توانند به راحتی محصولات کشاورزی ایران را بعد از سورت بندی و بسته بندی با قیمت بالاتری و با برند خودشان به کشورهای دیگر صادر کنند و تولید کنندگان در داخل ناکام و متضرر شوند.
اکنون آذربایجان غربی مانده است و ۵۵۰ هزار تن سیب که تا یک ماه آینده باید تکلیف آنها را مشخص کند تا باغداران ضررمند نشوند و سیب های یخ زده خوراک دام و طیور نشوند/.
گزارش/ تانیا شعفی