آوای مرز : شهرستان تکاب علیرغم وجود دو معدن بزرگ طلا از محرومیت تاریخی رنج می برد و وعده های مسئولین برای پیگیری واگذاری سهام معادن طلای تکاب به اهالی این شهرستان رویایی شعار گونه است.
تکاب، «قطب تولید طلای کشور» است و محروم! شهرستان کوچکی با مساحت ۲۵۰۰ کیلومترمربع و جمعیتی بالغ بر هشتاد و یک هزار نفر که در جنوبی‌ترین نقطه استان آذربایجان غربی و دروازه ارتباطی با استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان، کردستان و همدان است.
با اسم تکاب، تخت سیلمان و معادن بزرگ طلای این شهر در اذهان جای می گیرد اما این شهر کوچکترین سهمی از معادن طلایش و اثر تاریخی جهانی که در دل خود دارد، نبرده است و مفاهیم “تکاب” و “طلا” و “توسعه” از هم بسیار فاصله دارند.
فرسوده بودن زیرساخت‌های توسعه شهری و فضاهای بهداشتی و درمانی موجود، کمبود فضای مجهز بیمارستانی و آموزشی، نبود راه های مواصلاتی مناسب و … در شهری که می توانست قطب گردشگری باشد و صدها پروژه اشتغال و درآمدزایی را تنها از مسیر گردشگری جذب کند، اما تا کنون یکی از محروم ترین شهرهای آذربایجان غربی باقی مانده است.
وجود دو معدن معدن طلای زره شوران (بزرگترین معدن طلای خاورمیانه) و معدن طلای آقدره در شهر تکاب، همچنین کارخانه استحصال و فرآوری طلای آقدره تکاب بعنوان دومین کارخانه بزرگ تولید طلای کشور که از سال ۱۳۸۳ در کنار معدن طلای آقدره این شهرستان فعالیت خود را آغاز کرده و سالانه بیش از ۲ تن طلا با عیار ۲۴ در این کارخانه تولید می شود، بخشی از کوه ظرفیت های این شهر محروم است.
سال گذشته برای نخستین بار و بعد از ۱۴ سال، از زمان فعالیت کارخانه های تولید طلا در تکاب، عوارض مالیات بر درآمد به حساب شهرداری این شهر واریز شده است تا برای نصب و راه اندازی کارخانه آسفالت و آسفالت خیابان ها و معابر عمومی تکاب هزینه شود.
این دو معدن بزرگ علاوه بر اینکه سهمی برای تکاب ندارند، سالیانه فعالیت هایشان سبب تخریب گسترده طییعت، منابع آب وخاک این شهرستان و راه های مواصلاتی آن می شود، تردد خودروهای سنگین حامل موادمعدنی و سنگ‌های استخراجی از معادن تکاب کیفیت راه‌های این شهرستان را تا چند برابر کاهش داده‌اند، ولی معادن زرنشان، تنها سیاهی زباله های صنعتی و نشت موادآلاینده را تقدیم تکاب کرده اند.
این تخریب گسترده طبیعت شامل اثر تاریخی تخت سلیمان، این میراث جهانی هم می شود، به نحوی که جاده تکاب به تخت سلیمان که در انتهای مسیر آن آثار جهانی تخت سلیمان قرار دارد از جاده خاکی هم بدتر است و هنوز یک جاده استاندارد و در خور این اثر جهانی احداث نشده است.
در حالیکه این مجموعه عظیم و دیدنی، قابلیت و ظرفیت تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی ویژه در کشور را دارد و سالانه ده ها میهمان خارجی برای بازدید از آن عازم تکاب می شود، اما همه این ها در سایه محرومیت و عدم توسعه یافتگی تکاب گم شده است.
مردم این شهرستان سالهاست در تلاش اند بتوانند مسوولین امر را متقاعد کنند تا بخشی از درآمد استحصال طلا از دو معدن بزرگ این شهر را برای رفع محرومیت و توسعه این شهر اختصاص دهند.
این مسئله حتی انتقاد امام جمعه تکاب را هم به دنبال داشت. سال گذشته حجت‌الاسلام عیسی برادری، از دادستان کل استان درخواست کرد در خصوص وضعیت جاده‌های تکاب موضوع را پیگیری و دستورات لازم را صادر کند.
برادری همچنین از قوه قضائیه خواست تا جلوی برخی تخلفات و حقوق بگیران نجومی در منطقه زره شوران تکاب را گرفته و در این خصوص شفاف سازی کنند چرا که مردم انتظارش را داشتند که جوانان خود این شهرستان در این معدن مشغول به کار شوند.
امام جمعه تکاب با بیان اینکه طبق قانون باید ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن به خود تکاب تعلق گیرد و یا ۹ درصد ارزش افزوده معادن به این شهر بازگردد، اظهار کرد؛ به دلیل وجود منابع طلا در تکاب سالانه میلیاردها تومان از این شهرستان خارج می شود بدون اینکه ریالی خرج مردم خود شهرستان شود در حالیکه با تعلق این مبالغ، تکاب از این وضعیت خارج می شود.
با اینکه مسوولان کشوری، استانی و شهرستانی بارها به اینکه تکاب دارای برخی کمبودها در عمران شهری است، اعتراف کرده‌اند و از عناوین محرومترین شهر استان هم از آن نام برده اند اما تا کنون این اعترافات به نکته مثبتی ختم نشده است.
مرداد ماه امسال معاون سیاسی استاندار آذربایجان غربی در آیین تودیع و معارفه فرماندار تکاب، با اشاره به مشکلات این شهرستان گفت: در چهل سال گذشته اقدامات موثری برای توسعه در این شهرستان انجام شده، اما کافی نیست و باید تلاش‌های بیشتری برای محرومیت‌زدایی صورت بگیرد. در سال‌های گذشته شرایط تکاب به گونه‌ای بود که این شهر تنها پنج ساعت در شبانه‌روز آب داشت اما با احداث ۲ آب‌بند و یک سد این مشکل رفع شده است.
مصطفوی ادامه داد: واگذاری سهام معادن طلای تکاب به اهالی این شهرستان را در فضایی متعادل و منطقی پیگیری خواهیم کرد و معتقد هستیم امکانات و ظرفیت‌های معادن تکاب باید برای توسعه منطقه استفاده شود.
اما تا کنون درآمدهای میلیاردی از معادن طلا این شهر، کمکی به اشتغال در تکاب نکرده است و سهم جوانان آن در حد کارگری در معادن بوده است.
فرماندار تکاب اخیرا این شهرستان را قطب گردشگری کشور دانسته و ضمن انتقاد از عدم زیرساخت‌های مناسب در بخش گردشگری می گوید؛ معرفی جاذبه‌های گردشگری تکاب در سطح ملی و منطقه‌ای موجب رونق صنعت گردشگری و بوم‌گردی در منطقه شده و رونق اقتصادی، درآمدزایی و ایجاد اشتغال و رفع بیکاری از این شهرستان را به دنبال خواهد داشت که امیدواریم برنامه‌ریزی و کار جدی در این زمینه صورت گیرد .
محمود زمانی ادامه می دهد: با بهبود وضعیت زیرساخت‌های ارتباطی و جاده‌های تکاب بسترهای افزایش جذب گردشگر در این منطقه فراهم شود هم اینک نهضت آسفالت در تکاب آغاز شده و در محورهای مواصلاتی این شهرستان به ویژه راه دسترسی به مجموعه تخت سلیمان از ۲ سمت تکاب و«دندی» عملیات بهسازی و ساماندهی جاده در حال اجراست .
تکاب با دارا بودن بیش از ۱۷۰ اثر تاریخی و طبیعی و مجموعه میراث جهانی تخت‌سلیمان از شهرهای مطرح کشور در حوزه میراث فرهنگی به شمار می رود و جزو ۴ شهر استان و ۱۶۷ شهر کشور است که در شورای عالی معماری دارای بافت تاریخی مصوب است.
اما عقب‌ماندگی تکاب، تاریخی است و با احداث و راه اندازی یک یا دو کارگاه کوچک طلا سازی و مصنوعات که مدیران معادن در شهر به راه می اندازند برطرف نخواهد نشد.
چندی پیش با راه اندازی یک کارگاه مصنوعات طلا عنوان شد که این شهر به “قطب تولیدی مصنوعات طلای کشور” تبدیل می شود، عنوانی خنده دار است، چرا که تکاب پیشتر عنوان قطب طلای کشور را هم به نام خود زده بود حال مسئولان امیدوارند مصنوعات طلا این شهر را نجات دهد؟!
گفتنی است؛ خبرنگار کردپرس تاکنون بارها سعی کرده درخصوص دلایل محرومیت این شهرستان، نحوه رسیدگی به پرداخت عوارض معادن طلا به شهرداری، پیگیری سهم شهرستان تکاب از معادن طلا و راهکارهای رفع این محرومیت گسترده با دو نماینده شهرستان تکاب در مجلس شورای اسلامی، گفت و گو کند، اما هیچکدام از دو نماینده حاضر به همکاری در این خصوص نشدند.
تکاب با دو نماینده در مجلس هنوز هم از محرومیت، فقر و تبعیض رنج می برد و طلاهایی که از دل معدن های آن بیرون کشیده و در کارخانه های همان شهر به شمش تبدیل می شوند، تا در نهایت جاده های پر چاله این شهرستان به قصد خروج ترک کنند، خبر ندارند که تکاب طلایی نیست!!
گزارش از: تانیا شعفی / کردپرس
