آوای مرز / دکتر ابراهیم قربانی * : مدتی است برخی از اقصی نقاط جهان و علی الخصوص ایران با مهمان ناخوانده ای به نام ویروس کرونا روبرو شده اند که باعث اختلال در خیلی از مسایل و موارد، مخصوصا امنیت روانی اشخاص شده است.
این ویروس باعث شده که فضای ترس سایه شوم خویش را بیش از پیش بر پیکره جامعه بیندازد و حتی انسان ها از روبرو شدن با همدیگر بترسند، همه چیز ترسناک و نا آرام شده است. دقیقاً مثل فیلم های وحشتناک. این روزها در اکثر محافل و نشست های رسمی و غیر رسمی به جدی یا به شوخی، بحث در مورد کرونا و گسترش بی وقفه و سریع آن می باشد و در این بین فضای مجازی نیز بر ایجاد ترس و وحشت بیش از اندازه آن، بی تاثیر نبوده و نمی توان به راحتی نقش برخی از گروها و کانال های خبری و غیر آن را در این بُعد، نادیده گرفت. اطلاع رسانی امری است شایسته تقدیر، آن هم، زمانی که بر اساس شناخت جامعه و کارشناسانه صورت بگیرد نه اینکه صرفا برای بالابردن تعداد اعضای گروه یا کانال خویش، اقدام به درج اخبار و مطالب غیرواقع نمایند، این مساله بیش از آنکه مفید باشد، مضر به حال جامعه است. با این حالت نه تنها کمکی به بالا بردن آگاهی مردم در زمینه پیشگیری از ابتلاء به کرونا نمی کنید بلکه درج و ارسال پیامک های متعدد و پی در پی و گاها کذب و پخش شایعات، بر بعد روانی انسانها تاثیر منفی داشته و استرس و اضطراب را لحظه به لحظه بالا برده که نهایتا باعث سردرگمی افراد شده و پیشگیری به طور دقیق و کارشناسانه صورت نخواهد گرفت.
به هر حال گذشته از این مسائل، آنچه در شرایط بحرانی مایه تعجب است، رفتار برخی از صنف ها و مشاغل در قبال مردم است. تاکنون تجربه نشان داده است به محض آنکه اتفاقی در جامعه رخ می دهد، عده ای بجای خدمت به مردم، به آنها خیانت می کنند. طبیعی است در شرایط نامساعد و بحرانی مانند جنگ، زلزله و یا همین مساله شیوع ویروس کرونا، مردم برای تهیه مایحتاجات خود برای بقاء و ادامه زندگی به مکان¬هایی که محل پخش، فروش و تهیه وسایلی برای پیشگیری هستند، مراجعه نمایند و نیاز خویش را تامین کنند. این امر کاملا غریزی است و نمی توان آن را با مواردی که قیمت کالایی خودبخود بالا می رود و برخی از افراد که بعضا سود و نفع شان در آن نهفته است، جوسازی نموده و مردم را تحریک به تهیه سریع آن می نمایند، مقایسه نمود.
اینجا مساله حفظ جان است که انسان در دنیا بالاتر از آن ندارد. پس برای محافظت از خویش و عزیزانش مجبور است کال هایی مثل ماسک، مواد ضدعفونی کننده، دستکش یک بار مصرف و مواد بهداشتی را تهیه کند، چرا که نهادهای ذیربط برخی از راههای پیشگیری از انتقال آن ویروس را استفاده از این وسایل ذکر کرده اند. رفتار مردم برای تهیه این قبیل وسایل جای بحث چندانی ندارد، اما آنچه جای بحث دارد، رفتار و عملکرد برخی از پخش کنندگان و فروشندگان چنین کالهایی است که بجای ارائه و فروش با قیمت تعیین شده از قبل، اقدام به گرانفروشی و بعضاً احتکار چنین وسایلی می نمایند که در این برهه زمانی مردم به شدت به آنها احتیاج دارند و می توان گفت جزو نیاز ضروری مردم درآمده است.
احتکار و گرانفروشی علاوه بر آن که ناپسند و مذموم است، زهر ناامیدی و رنج را به بدنه جامعه وارد می کند. دین مبین اسلام فرد متحکر را هم ردیف کفار قرار داده است. چه باید کرد و چه باید گفت که امروز فضای بسیاری از شهرها پر است از حس احتکار و گرانفروشی. اینجاست که انسانیت معنای اصلی خود را از دست می دهد و تمامی اصول مهم حقوق بشری رنگ و بوی خویش را می بازند و روح شعرای خفته در خاک، که قرن ها پیش، دم از انسانیت و وابستگی آنها به همدیگر را زده بودند، به لرزه در می¬آید. کجایی سعدی که بگویم، بنی آدم دیگر اعضای یک دیگر نیستند، کجایی که بگویم که کسی در فکر کسی نیست، چه باید کرد و چه باید سرود؟ حال به آموزشمان در دوران های مختلف زندگی، شک می کنم.
متاسفانه امروزه برخی بر خلاف آموزه های انسانی، اخلاقی، شرعی و حقوقی رفتار می نمایند و بدین شکل در این اوقات حساس که باید تلاش نمایند تا مردم استرس و دلهره پیدا کردن وسایل پیشگیری از کرونا را نداشته باشند و با آرامش اقدامات پیشگیرانه را انجام بدهند، با گرانفروشی و احتکار ماسک و مواد ضدعفونی کننده به ثروت اندوزی می پردازند و امنیت روانی اشخاص را بهم می زنند. این افراد بهتر است، بجای پیدا کردن پول و ثروت، با همان مواد ضدعفونی کننده، انسانیت نداشته خویش را نیز ضدعفونی نمایند، تا شاید ویروس بی وجدانی شان را از بین ببردند و روی انسانی شان را پیدا کردند. آری، امروز کرونا عیار انسانیت را به ما نشان داد. مردم باید پی ببرند صحبت کردن زیاد و خود را خادم مردم قلمداد کردن با شعار دادن محقق نمی شود و آنها باید در چنین اوقاتی دلسوزان و خدومان خویش را بشناسند.
آنهایی که مدعی خدمتگزاری به این مردم هستند، کجایند تا چنین کالاهایی را نه رایگان، بلکه با قیمت مصوب دولتی در اختیار آحاد جامعه قرار دهند تا حداقل مردم استرس تهیه وسایل و ملزومات مقابله با این ویروس را نداشته باشند. من امروز به این گفته ایمان آوردم، آنچه ازهمه دردناکتر است فقر و بیماری نیست، بلکه بی رحمی مردم نسبت به یکدیگر است. امیدوارم افرادی که ماسک، مواد ضدعفونی کننده، مواد بهداشتی را در اختیار دارند و آن را مخفی نموده اند یا درصدد فروش آن به قیمت گزاف هستند، آنها در معرض فروش با قیمت دولتی قرار بدهند تا حداقل مردم عزیز و نجیب، ترس تهیه این وسایل را نداشته باشند. این صحیح نیست که همان روز اول و ابتدای حادثه، عده ای بگویید ماسک، مواد ضدعفونی کننده، موجود نیست، مردم هم درک و شعور دارند.
البته در مقابل این دسته از افراد، هستند اشخاصی که هنوز وجدان انسانی شان بیدار است و چنین وسایلی را در معرض فروش با قیمت دولتی و یا بعضا بصورت کاملاً رایگان قرار می دهند و ملاک آنها پول و ثروت نیست بلکه متفاوت بودن و خدمت به جامعه بشری است. آنها شرایط مردم را درک نموده و سعی می کنند در کنار این مردم گرانقدر باشند نه در مقابل آنها. ما همه با هم می توانیم کرونا را شکست بدهیم چون ما دوست همدیگر هستیم و کرونا دشمن ما.
*مدرس دانشگاه
