آوای مرز : حذف دریاچه ارومیه در پوستر نهمین بزرگداشت روز ملی آب، از نقشه ایران حاشیه ساز شده اما شاید این اقدام تلنگری باشد به کارنامه مسئولان در خصوص این پهنه آبی که روزگاری نامش دریاچه ارومیه بود!به گزارش کردپرس، در پوستر نهمین بزرگداشت روز ملی آب، دریاچه ارومیه از نقشه ایران حذف شده و بسیاری این سوال را مطرح کرده اند که چرا چنین چیزی آن هم در همایش ملی آب اتفاق افتاده است.
عده ای منتظرند تا ببیند حذف دریاچه ارومیه از نقشه ایران یک اشتباه سهوی بوده یا اینکه متخصصان حوزه آب دیگر امیدی به احیای آن ندارند، اما واقعیت این است که اگر آب برف و باران و آب حاصل از رهاسازی ها نباشد، دریاچه ای دیگر در محل دریاچه پیشین وجود ندارد و هر آنچه است شوره زاری از نمک است در وسعتی چشمگیر.
دریاچه ایی که مدت هاست در احتضار مرگ است و در این روزهای پایانی سال، بخشی از آن با آب باران های اخیر و هدایت روان آبهای سطحی و احتمالا در روزهای آینده رهاسازی مجدد و بی برنامه آب برخی از سدهای حوضه آبریز تا پیش از گرم شدن سال مقداری پرآب می شود و همین که اولین نشانه های گرمای تابستانی آغاز شد، دوباره سیکل تبخیر آب و بازگشت دریاچه به کویری از نمک آغاز می شود.
در واقع در راستای آنچه احیای دریاچه ارومیه می نامیدند؛ از سال آبی ٩۴-٩٣ تا پاییز سال ٩٩ بیش از ۶میلیارد و ١۵میلیون مترمکعب از سدهای اقماری به سمت این دریاچه رها سازی شده است، اما نتیجه چه شد؟؟ چرا علیرغم انتقال میلیاردها متر مکعب آب به دریاچه ارومیه از سدهای آذربایجان غربی طی سال های اخیر، وضعیت دریاچه چنین است و در آبان ماه ١۴٠٢، تنها ۴ درصد از آب سطح دریاچه باقی مانده بود؟
اکنون هم که دریاچه با کمک بارش های اخیر بخش های از آن نمناک شده، مسئولان آن را هم در جمله اقدامات خود برای احیا به حساب می آورند به نحوی که پس از طغیان سیمینه رود شبکه خبر به پخش خبر افزایش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه از سیمینه رود به صورت زنده! اقدام کرد!! آبی که در خوشبینانه ترین حالت یا جذب هیولای نمکی خوابیده در ته دریاچه می شود یا با تابش اولین اشعه گرما بخار!
شرایط اقلیمی و به خصوص دخالت عوامل انسانی کاری با دریاچه کرده که دیگر انتقال آب هم کفاف احیا را نمی دهد و تنها می تواند دریاچه را نمناک نگه دارد، کما اینکه رییس پژوهشکده علوم زمین هم به تازگی اعلام کرده؛ «از ۱۳ هزار سال پیش تا کنون هیچگاه دریاچه ارومیه خشک نشده بود و اطلاعات به دست آمده نشان می داد که عوامل انسانی تاثیر بیشتری در تغییرات پیش آمده داشته است».
حتی طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز تنها ۳۰ درصد از تغیرات اقلیمی بر خشکی دریاچه ارومیه تأثیر گذاشته و ۶۹ درصد علت این خشکی، تقصیر وزارت نیرو است.
به هر روی دریاچه ارومیه بنا بر اعلام رسمی دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه؛ «سالانه نیازمند ٣ هزار و ۴۲۶ میلیون مترمکعب آب برای رسیدن به تراز اکولوژیک است»!! با همه خوشبینی ها به تونل گزاف و پر هزینه انتقال آب زاب به دریاچه حتی اگر این میزان آب در فواصل گوناگون هم به دریاچه تزریق شود آیا حساب تبخیر و شوره زار را کرده اند؟
همچنین راضیه لک، رییس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی معتقد است؛ «از سال ۹۰ این دریاچه تبدیل به پلایا(حوضه رسوبی بسته ) شده و زمانی که محیطی تبدیل به پلایا می‌شود، نمی‌تواند به شرایط قبل بازگرداند؛ چرا که محیط رسوبی، تغییر کرده و ما برای دریاچه ارومیه شرایطی را فراهم کردیم که برگشت‌ناپذیر است و زمان زیادی را می‌طلبد تا به تراز اکولوژی قبل بازگردد. در حال حاضر باید برای این دریاچه به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که از محیط پلایایی به سمت بیابانی شدن نرود، در غیر این صورت اثری از این دریاچه باقی نخواهد ماند ولی اکنون حفظ پلایاها دشوار است».
نیاز بالای اکولوژیک دریاچه ارومیه و عوامل انسانی موجود شرایطی را فراهم آورده که امیدها به احیا که هیچ، بلکه حفظ وضع موجود هم سخت و دشوار شده است. در چنین شرایطی که تنها راهکار دولت ها در سال های اخیر انتقال آب بوده و بس، (در حالیکه این آب می توانست صرف مصارف دیگری شود)، حذف دریاچه ارومیه از نقشه ایران در پوستر همایش ملی روز آب شاید تلنگری باشد به کارنامه مسئولان در خصوص این پهنه آبی که روزگاری نامش دریاچه ارومیه بود!
