آوای مرز : آوای مرز / سامان مهراد : توافق ایران و عربستان فارغ از اینکه در موضع موافقت یا مخالفت با آن باشیم و یا به دنبال واکاوی اثرات آن برویم، حامل نکته بسیار مهمی است و آن چیزی نیست جز راز آلودی و پیچیدگی عرصه سیاست و مناسباتی که در آن حاکم است و جریان دارد.
در شرایطی که خبرهای جاری از تداوم پیگیری مذاکرات طرفین با وساطت برخی کشورهای منطقه حکایت داشت، به یکباره خبر توافق دو کشور بر سر عادی‌سازی روابط آن هم با نقش‌آفرینی جدی چین، ثابت کرد آنچه که در این عرصه جاری و ساری و واجد اهمیت بوده، آن عنصری است که غالباً مورد غفلت قرار می‌گیرد و آن چیزی نیست جز منافع بازیگران.
این منافع طرفین است که در اوج اختلافات و درگیری‌ها که همگان تصور بروز رفتارهای رادیکالی را دارند، بازیگران را به سمت اشتراک نظر و وحدت سوق می‌دهد. در همین فقره توافق ایران و عربستان، تحلیل‌گران از بن‌بست موجود سخن می‌گفتند اما در مدت‌زمانی کوتاه، چین توانست به گونه‌ای ایفای نقش کند که مواضع طرفین را به هم نزدیک و یخ این رابطه را بشکند که قطعاً این اقدام چین هم در جهت تامین منافع خود قابل تبیین و تفسیر است.
با در نظر گرفتن این رویداد، افق دید خود را بسیط‌تر کنیم. ایران و غرب در یکی از پر تنش‌ترین دوران روابط خود به سر می‌برند؛ علاوه بر آمریکا که همیشه مخل منافع ایران بوده، اروپا هم در این مسیر قدم برمی‌دارد و این مسئله در اغتشاشات پاییز امسال به وضوح ثابت شد؛ چه در بحث وضع تحریم‌ها و مواضع خصمانه‌ای که اتخاذ شد و چه در خصوص حضور عملی عناصر و دست‌نشانده‌های آنان در کف خیابان. در خصوص آمریکا هم که نیاز که توضیح و تفسیر نیست و عملکرد این کشور پس از انقلاب تا کنون، خود بهترین گواهی است.
حال اگر بر خلاف مواضع رسانه‌ای و لفاظی‌های غرب علیه ایران، به یکباره خبر احیای برجام به گوشمان خورد نباید چندان تعجب کرد، زیرا منافع بازیگرانی که از این توافق دور شده‌اند به گونه‌ای است که از اجرای آن سود می‌برند و شاید وضعیت موجود راهی جز تن دادن به احیای آن برایشان باقی نگذارد؛ هر چند در رسانه‌ها به شکلی دیگر موضع‌گیری کرده و خط‌ونشان می‌کشند و این مسئله در خصوص غرب مصداق بارزی دارد.
باید بپذیریم که مناسبات پشت پرده عرصه سیاست جدا از آن چیزی است که در رسانه‌ها بازنمایی می‌شود و سیاست بسیار پیچیده‌تر از آن است که عوام‌الناس با توسل به ابزار رسانه، در قامت ناقد دست به تحلیل و تفسیر بزنند. آن چیزی که تعیین‌کننده و رقم‌زننده تحولات سیاسی در عرصه‌بین‌الملل به شمار می‌رود، منافع بازیگران است و لا غیر.
