آوای مرز : رسانه‌های ۲ زبانه در آذربایجان‌غربی که به سرزمین رنگین‌کمان اقوام، ادیان و مذاهب شهرت دارد، فرصتی کم‌نظیر برای ایجاد وحدت پدید آورده اند که استفاده بهتر از این ظرفیت می تواند، توسعه همه‌جانبه فرهنگی و اتحاد بین اقوام و ادیان را سبب شود.
آذربایجان‌غربی از قدیم به رنگین‌کمان اقوام، ادیان و مذاهب شهرت پیدا کرده و اقوام مختلفی از جمله آذری و کُرد در مناطق مختلف این استان از شمال تا جنوب در کنار هم زندگی می‌کنند.
در برخی شهرهای آذربایجان‌غربی جمعیت یک دست آذری یا کُرد زندگی می‌کنند اما در برخی از شهرها، آذری‌ها و کُردها باهم زندگی می‌کنند و حتی اعضای شورای اسلامی این شهرها نیز ترکیب آذری کُردی دارد.
به سبب همین نزدیکی و قرابتی که بین اقوام کُرد و آذری در آذربایجان‌غربی وجود دارد، اغلب آذری‌های استان با زبان کُردی آشنا و برخی کُردزبانان نیز تا حدودی می‌توانند به زبان آذری تکلم کنند و همین امر نشانه همزیستی مسالمت آمیز اقوام و مذاهب در این استان است.
این همزیستی قوم آذری و کُرد در آذربایجان‌غربی در طول سالیان متمادی باعث شده است که این ۲ قوم از نظر فرهنگی هم بر روی همدیگر تاثیر خوبی داشته باشند و در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری از جمله ادبیات و موسیقی این تاثیرات بیشتر از سایر بخش‌ها باشد.
در فضای رسانه‌ای آذربایجان‌غربی نیز در کنار نشریات و پایگاه‌های خبری فارسی نویس، چندین نشریه و پایگاه خبری ۲ زبانه فارسی آذری و فارسی‌کُردی مجوز فعالیت از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان دریافت کرده و به انتشار مطالب به این زبان‌ها می‌پردازند.
از طرفی دیگر با توجه به اینکه آذربایجان‌غربی با سه کشور عراق، ترکیه و نخجوان دارای مرز مشترک است، ساکنان ۲ طرف مرز نیز دارای وجه اشتراک فرهنگی هستند، تقویت زبان‌های محلی در رسانه‌های استان نقش مهمی در تعامل و تبدیل مسایل فرهنگی در این منطقه می‌تواند داشته باشد.
رسانه‌های ۲ زبانه وحدت بخش باشند
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی گفت: نگاه رسانه‌های استان باید بر مبنای همبستگی و تعامل اقوام و مذاهب در استان باشد و رسانه‌های ۲ زبانه با توجه به اینکه با زبان اقوام مطالب را بیان می‌کنند، باید بیشتر وحدت بخش باشد.
حجت‌الاسلام ناصر خدایاری افزود: در آذربایجان‌غربی علاوه بر زبان فارسی، زبان اقوام مختلفی از جمله آذری، کُردی، ارامنه و آشوریان قابلیت مکتوب شدن و انتشار آنها در رسانه‌های مختلف وجود دارد و ما باید از این ظرفیت نیز استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: نشریات ۲ زبانه باید مطالب را بر اساس موازین اسلامی، قانون اساسی و قانون مطبوعات در رسانه خود به زبان محلی بیان کنند و این رسانه‌ها با استفاده از این ظرفیت قومی در استان در واقع پیونددهنده باشند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی گفت: مدیران مسوول رسانه‌های ۲ زبانه باید رویکرد و خط‌مشی تعامل‌گرایانه و نیل به سمت همبستگی داشته و از انتشار مطالب تفرقه‌آمیز خودداری کنند.
وی با اشاره به هجمه‌های تبلیغاتی دشمنان در حوزه رسانه نیز اظهار داشت: دشمنان نظام با استفاده از ابزار رسانه تمام توان خود را برای ایجاد تفرقه بکار می‌گیرند که رسانه‌های داخلی می‌تواند با استفاده از پتانسیل‌های موجود این هجمه‌ها را خنثی کنند.
۲۰۶ نشریه در آذربایجان‌غربی مجوز انتشار دارند
رییس گروه رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی گفت: هم‌اکنون ۲۰۶ نشریه در استان مجوز انتشار دارند که از این تعداد، ۱۳۶ مجوز به صورت چاپی (نشریه) و ۶۷ مجوز به صورت الکترونیکی (پایگاه خبری) فعالیت می‌کنند.
امید سیاح افزود: بین مجوزهای نشریات آذربایجان‌غربی ۵۰ نشریه مجوز کُردی فارسی و ۶۰ نشریه مجوز آذری فارسی دارند که بین نشریات ۲ زبانه کُردی فارسی ۲۷ مجوز به صورت چاپی (نشریه) و ۲۳ مجوز به صورت الکترونیکی (پایگاه خبری) فعالیت می‌کنند و بیشتر این مجوزهای مربوط به شهرستان‌های جنوب استان است.
وی اضافه کرد: در آذربایجان‌غربی، ۲ روزنامه آراز و آبشار نیز فعال هستند که مطالب آنها به زبان فارسی منتشر می‌شود اما روزنامه آبشار در برخی شماره‌ها مطالبی به زبان آذری هم منتشر می‌کند.
رییس گروه رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی گفت: بسیاری از نشریات ۲ زبانه استان مطالب را تنها با یک زبان، (فارسی) منتشر می‌کنند و نقش زبان دوم در مقایسه با زبان فارسی بسیار کم‌رنگ‌تر است.
وی با اشاره به مجوز فعالیت نشریات در دولت تدبیر و امید افزود: هم‌اکنون درخواست مجوز نشریه به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و پس از بررسی درخواست‌ها در بازه زمانی کوتاهی مجوز نشریه (چاپی و الکترونیکی) به فعالان این عرصه اعطا شده و به همین دلیل درخواست مجوز نشریه در مقایسه با دوره‌های قبل بسیار تسهیل شده است.
وی در خصوص قوانین اخذ مجوز راه‌اندازی پایگاه خبری نیز گفت: طبق قانون درخواست‌کنندگانی که حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی و بالای ۲۵ سال سن داشته باشند می‌توانند در سامانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اخذ مجوز پایگاه خبری ثبت‌نام کنند.
رییس گروه رسانه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان‌غربی افزود: هم‌اکنون ۳۵۰ خبرنگار در خبرگزاری‌ها و نشریات مکتوب استان فعالیت دارند که ۵۰ درصد آنان از بیمه خبرنگاران استفاده می‌کنند.
“سیاح” با بیان اینکه از سال ۱۳۸۲ تاکنون ۶ دوره مقدماتی و تکمیلی برای خبرنگاران استان برگزار شده است، اظهار داشت: این دوره‌های آموزشی با حضور اساتید برجسته روزنامه‌نگاری کشور برگزار شده و خبرنگاران استان از برگزاری این دوره‌ها به خوبی استقبال کرده‌اند.
رسانه‌های ۲ زبانه و نقش درون و برون‌مرزی آنها
صاحب امتیاز و مدیرمسول پایگاه خبری آوای مرز گفت : رسانه‌های ۲ زبانه به سبب اینکه کارکردی دورن‌مرزی و برون‌مرزی دارند، نقش مهمی در زمینه تبادل فرهنگی، نهادینه کردن فرهنگ بومی و تقویت فرهنگ ملی ایفا می‌کنند.
عبدالسلام معروفی افزود: رسانه‌های چندزبانه با انتشار مطالب از خرده‌فرهنگ‌ها در زمینه توسعه فرهنگی مناطق مختلف کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و لازمه توسعه فرهنگی کشور توسعه و تقویت فرهنگ مناطق است.
وی با اشاره به نقش فراگیری زبان‌های بومی در هم‌گرایی و مشارکت سیاسی ملی گفت: اگر زبان‌های بومی بیشتر مورد توجه قرار گیرند، انسجام فرهنگی و سیاسی ملی در یک منطقه افزایش پیدا کرده و هویت ملی برای ساکنان مناطق حاشیه‌ای معنای بیشتری می‌دهد.
وی اضافه کرد: این کارکرد درون‌مرزی رسانه‌ها در زمینه کمک و تقویت به مسایل فرهنگی، از کم‌رنگ شدن مسایل قومی و آداب و سنن در جامعه جلوگیری کرده و زمینه را برای ایجاد تحقیق و پژوهش‌های علمی نیز فراهم می‌کند.
معروفی در زمینه کارکرد برون‌مرزی رسانه‌های ۲ زبانه نیز گفت: با توجه به اینکه آذربایجان‌غربی با سه کشور عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان دارای مرز مشترک است و ساکنان ۲ طرف مرز دارای وجه اشتراک فرهنگی هستند، تقویت زبان‌های محلی در رسانه‌های استان نقش مهمی در تعامل و تبدیل مسایل فرهنگی در این منطقه داشته باشد.
نایب رییس خانه مطبوعات آذربایجان‌غربی با اشاره به مشکلات نشریات چندزبانه در استان اظهار داشت: یکی از مشکلات رسانه‌های چند زبانه آذربایجان‌غربی (آذری و کُردی) این است که تعداد نویسندگان و تحلیل نویسان به زبان‌های بومی بسیار کم است.
وی اضافه کرد: کمبود نویسنده در زمینه زبان‌های محلی بر محتوای مطالب منتشر شده نیز تاثیر دارد و همین امر باعث کاهش رغبت خوانندگان و مخاطبان این رسانه‌ها می‌شود که لازم است برای این امر چاره‌اندیشی شود.
رغبت کم برای کُردی نویسی در نشریات آذربایجان‌غربی
مدیرمسوول هفته‌نامه مکریان امروز مهاباد گفت: بسیاری از نویسندگان رغبت زیادی برای کُردی نویسی در نشریات و پایگاه‌های خبری ندارند و به همین دلیل هر روز از تعداد مطالب کُردی در نشریات این منطقه کاسته می‌شود.
رسول گلباخی افزود: با توجه به تنوع فرهنگی و وجود اقوام مختلف در استان، نوشتن به یک زبان خاص باعث ایجاد محدودیت در مخاطبان می‌شود و در این فضای رسانه‌ای هیچ نشریه‌ای دوست ندارد که از مخاطبانش کاسته شود.
وی اضافه کرد: در طول چند سال فعالیت نشریات به زبان های آذری و کُردی در آذربایجان‌غربی تا کنون جشنواره رسانه‌ای به این زبان‌ها برگزار نشده و به همین خاطر اشتیاق خبرنگاران برای فعالیت در نشریات به حداقل رسیده است.
وی اظهار داشت: یکی از وظایف رسانه‌ها ایجاد پل ارتباطی بین مردم و مسوولان هستند و با توجه به اینکه بسیاری از مسوولان استان با زبان کُردی آشنایی چندانی ندارد و حتی برخی از مدیران کُرد زبان هم نمی‌توانند کُردی بخوانند و بنویسند، این امر محقق نمی‌شود.
مسوولان آذربایجان‌غربی به‌ویژه فعالان حوزه رسانه نیز باید این نکته را بیشتر درک کنند که در استانی که به رنگین‌کمان اقوام و مذاهب مشهور است؛ با رعایت عدالت و انصاف هر آنچه در توان دارند برای حفاظت از زبان اقوام آذری و کُرد به کار گیرند.
در آذربایجان‌غربی هم اکنون ۲۰۶ نشریه مختلف مجوز انتشار دارند که از این تعداد، ۱۳۶ مجوز به صورت چاپی (نشریه) و ۶۷ مجوز به صورت الکترونیکی (پایگاه خبری) فعالیت می‌کنند و علاوه بر آن نمایندگی ۳۰ روزنامه سراسری و ۱۲ خبرگزاری فعال هستند.
