آوای مرز : بازار مرغ در آذربایجان‌غربی نظیر دیگر مناطق کشور طی هفته‌های اخیر با تلاطم روبرو بوده که البته باید این پدیده علت یابی شود؛ در کنار نقصان عرضه و نظارت، سودجویی برخی افراد برای کسب منفعت بیشتر یا فروکش نکردن تب خرید توسط بسیاری از خانواده ها میتواند از علل عمده این بازار پرتلاطم باشد.
به گزارش ایرنا، موضوع کمبود مرغ و تشکیل صفهای طویل در حالی در مرکز استان آذربایجان غربی مشهود است که مرغ به قیمت هر کیلو تا ۵۰ هزار تومان البته به صورت قطعه بندی شده یا فروش آزاد در بسیاری از مراکز عرضه در ارومیه در ایام تعطیلات عید موجود بود.
هم اکنون نیز این روند که پیش بینی می شد با پایان ایام عید و کاهش تقاضا برچیده شود، همچنان ادامه دارد و با وجود افزایش ۴۵ هزار ریالی قیمت مصوب تب خرید مرغ در آذربایجان غربی فروکش نکرده است و صفهای طویل هم در برابر مراکز عرضه خودنمایی می کند.
البته نباید فراموش کرد که این سیاه بازی و تمایل به سود جویی ها فقط متعلق به دلالان خرده پا و سودجویان نیست و مجموعه عواملی که در این گزارش به آنها اشاره می شود نیز در این امر دخیل هستند تا خود خوانندگان قضاوتی شایسته داشته باشند.
برخی از کارشناسان و صاحب نظران استان درباره علت این کمبود و افزایش تب خرید بین شهروندان مرغداران را مقصر می دانند که کمتر تولید می کنند؛ ولی در این میان انگشت اتهام مرغداران هم به سوی سیستم توزیع و نظارت در آذربایجان غربی نشانه رفته است که در آن خلاهایی وجود دارد.
از سوی دیگر دریافت نهاده با قیمت دولتی و تولید و جوجه ریزی محدود توسط مرغداران استان موضوعی است که در میان سخنان مسوولان می‌شود آن را دریافت ولی مرغداران می‌گویند به اندازه تولید کرده اند.
در این بین فرضیه سومی نیز وجود دارد که از سوی کارشناسان دیگر ارائه می‌شود و آن اینکه تولید به اندازه کافی انجام می شود و مرغداران نیز همکاری لازم را دارند ولی دلالان در اسرع وقت با سودجویی از ۲ نرخی بودن قیمت مرغ در شمال غرب کشور آن را از چرخه خارج و وارد بازار مصرف آذربایجان شرقی به نرخ بالاتر می کنند و این موضوع موجب شده تا برخی مرغداران همنوا با دلالان با امید دستیابی به سود بیشتر تولید خود را روانه بازارهای مصرف سایر استانهای همجوار کنند.
شهروندان و مصرف کنندگان اما در این بازی دلالان با بازار مرغ همواره متضرر هستند چه از بابت زمانی که در ایام عید و کرونا در صف های تلف می کنند و چه از بابت اینکه شاید دست خالی از این صف ها به خانه بازگردند؛ آنان براین باورند که بر این اوضاع کنترل کافی وجود ندارد.
شهروندان معتقدند که علت اصلی کمبود مرغ در بازار آذربایجان غربی شرکت های تولید مرغ هستند که در صدد سودجویی بیشتر و فشار مضاعف بر دولت برای افزایش نرخ مصوب هستند که این روزها موفق به دستیابی به این هدف شده اند.
البته عده ای هم در ارومیه از این آب گل آلود ماهی گرفته اند و می گیرند و تخریب مسوولان از تولید تا عرضه را در دستور کار خود و رسانه های وابسته قرار داده اند و به جای واقع نمایی شرایط موجود در صدد سیاه نمایی و تضعیف دستگاههای متولی و دولت با استفاده از شرایط فعلی هستند.
در این میان از ترفندهای کسب در آمد شهروندان معدودی هم نباید غافل ماند چرا که طبق مشاهدات خبرنگار ایرنا از مناطق مختلف شهر ارومیه از جمله شهرک فرهنگیان، محله کشتارگاه و خیابان شهید آهندوست به عنوان مصداقی براین ادعا به صورت جمعی در صف ها می ایستند و هر کدام بعد از خرید ۲ عدد مرغ گرم شادمان و با نشاط از پیروزی خود در خرید راهی منزل می شوند.
برخی ها هم که چهار و پنج نفره در صف ایستاده اند، دستاورد خود را بعد از یکساعت صف با سود به افرادی که موفق به خرید نمی شوند عرضه می کنند و یا قبل از خرید نوبتشان را فروخته و اینگونه بازار خرید و فروش گوشت سفید را سیاه می کنند.
دلالی در بازار مانع دست یابی مصرف کنندگان واقعی به مرغ است
استاندار آذربایجان غربی با تاکید بر رفع معضل توزیع مرغ در سریع ترین زمان ممکن در استان گفت: کشتار روزانه مرغ بیش از نیاز استان بوده ولی بازهم در صف ایستادن و دلالی برای برخی سودآور است و مانع می شوند تا مصرف کننده واقعی به نیاز خود دست یابد.
محمدمهدی شهریاری افزود: نبود سیستم جامع توزیع و سوء استفاده برخی افراد از تفاوت قیمت مرغ در استان با استان های همجوار و خروج غیرقانونی مرغ باعث شده تا مصرف کننده های واقعی دچار مشکل شوند.
وی بر تشدید نظارت ها، برخورد با متخلفان و سودجویان، ممانعت از خروج مرغ تاکید کرد و ادامه داد: تفاوت قیمت مرغ با استان های همجوار باعث شده تا عده ای با اجیر کردن افرادی نسبت به خرید و قاچاق آن به استان های دیگر برای فروش گران تر اقدام کنند.
استاندار آذربایجان غربی اضافه کرد: البته این موضوع عامل اصلی نابسامانی در بازار مرغ نیست چرا که نبود سیستم جامع توزیع و نظارت های جدی نیز برای ایجاد وضعیت موجود موثر هستند.
شهریاری با بیان اینکه کشفیات متعددی از خروج مرغ از طریق خودروهای شخصی به استان های همجوار توسط پلیس انجام گرفته، اظهار کرد: با وجود اینکه میزان نیاز روزانه استان در مرغ در حادترین شرایط ۲۲۰ تن است اما روزانه ۳۷۰ تن کشتار می شود که بیش از نیاز استان است اما هنوز سازو کار مشخصی برای توزیع درست آن اندیشیده نشده است.
آیا تعادل به بازار مرغ در آذربایجان غربی برمی‌گردد؟
طبق اظهارات مسوولان متولی در آذربایجان غربی که یکی از مهمترین قطبهای تولید و زنجیره مرغ است انتظار می رود با توجه به افزایش قیمت و تولید مرغ در استان، روند عرضه مرغ گرم در بازار استان به تعادل برسد.
سیاستهای تشویقی برای مرغداران باارائه دان و نهاده بیشتر گامی در این راستا بوده است ولی در بطن موضوع مطلب دیگری نهفته که تخلف برخی افراد واسطه برای دست یابی به سود بیشتر با انتقال تولید استانی به سایر استانهای همجوار است که با نظارت دستگاهها در حوزه توزیع روند مطلوبی را دارد.
نادر صادقی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به افزایش قیمت و تولید مرغ در استان، با تاکید بر روند نظارت بیشتر بر عرضه مرغ در واحد های فروش مرغ در استان افزود: تاکنون ۲۰۰ پرونده تعزیراتی به ارزش ۶۹ میلیارد ریال برای متخلفان در حوزه عرضه مرغ تشکیل شده است.
وی با بیان اینکه قطعه بندی در واحدهای عرضه مرغ در استان ممنوع است، اضافه کرد: فروش مرغ های قطعه بندی شده فقط توسط واحد های بسته بندی صورت می گیرد و درج قیمت بر روی بسته های قطعه بندی ضروری است.
طبق اظهارات صادقی برای جلوگیری از قطعه بندی بیش از اندازه، قطعه بندی در کشتارگاه های مرغ در ارومیه ممنوع و کشتارگاه های شهرستانی نیز فقط مجاز به قطعه بندی مرغ های اصلاحی و تا ۵ درصد ظرفیت خود خواهند بود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: هیچ مشکلی از بابت ذخایر مرغ منجمد در استان وجود ندارد و در حال حاضر ۲۳۰ تن مرغ منجمد در سردخانه های پشتیبانی امور دام استان موجود است و درصورت نیاز و برای تامین نیاز بازار مرغ منجمد در بازار عرضه خواهد شد.
صادقی همچنین خواستار نظارت بیشتر در روند عرضه مرغ و رصد بازار توسط دستگاه های نظارتی شد.
وی با اشاره به چهار میلیون و ۲۰۰ هزار قطعه جوجه ریزی در واحد های مرغداری استان در دوره جدید، گفت: کماکان حمل فراوردهای گوشتی و بویژه مرغ بدون مشخص شدن مبدا و مقصد و مجوزهای بهداشتی در استان ممنوع است.
تقاضای بازار برای مرغ در آذربایجان غربی بی سابقه است
طبق اظهارات دست اندرکاران بخش نظارت بر توزیع این اقدام با جدیت پیگیری می شود ولی تقاضای موجود در بازار آذربایجان غربی بی سابقه است.
مدیر کل صنعت معدن و تجارت آذربایجان غربی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: روزانه ۳۰۰ تن مرغ در استان مصرف می شود در حالیکه حداکثر میزان مصرف در بازار استان ۲۱۰ تن بوده است و عطش خاصی در بازار برای خرید و ذخیره سازی موجود است.
علی بابایی یکی از علل مهم این عطش خرید را مربوط کاهش کشتار در دی و بهمن ماه پارسال بیان کرد و ادامه داد: در بهمن و اسفند ماه بیش از ۵۴ درصد نسبت به آذرماه و دی کشتار کم شد و این موضوع باعث شد به بازار شوک وارد شود و مردم برای خرید بیشتر تحریک شدند.
وی با اشاره به علت دیگر افزایش مصرف مرغ در آذربایجان غربی گفت: توان خرید مردم در بازار گوشت قرمز به میزان ۷۰ درصد کاهش یافته است در ازای آن فشار به بازار مرغ وارد می شود.
بابایی ادامه داد: طبق کارشناسی های انجام شده مرغ کافی نیز در دی و بهمن سال ۱۳۹۹به کشتارگاهها تزریق نشد تا این خلا پر شود و این موضوع باعث شد تا دولت تصمیم به واردات ۵۰ هزار تن مرغ را قبل از ماه رمضان اخذ کند.
نظارت کافی بربازار توزیع مرغ وجود دارد
وی با بیان اینکه نظارت کافی در این زمینه بربازار توزیع وجود دارد گفت: در فروشگاههای استان می توان مشاهده کرد که خودرو های حمل مرغ پلمپ شده در کشتارگاهها وارد مراکز عرضه می شود و پلمپ در این مراکز شکسته می شود و هیچ فروشنده ای قادر نیست تا در توزیع اخلال ایجادکند.
بابایی بر این موضوع که بر هیچ بازار عرضه ای تا این حد نظارت انجام نشده است گفت: ناظران سازمان صنعت معدن و تجارت و دامپزشکی و نیروی انتظامی در کشتارگاهها از اسفند ماه مقیم هستند ولی افراد دخیل در این موضوع به دنبال سود خود هستند و باید در بحث جوجه ریزی و تحویل دان مرغ نظارت بهتری می شد.
مدیر کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی با تاکید بررعایت حقوق مصرف کنندگان ادامه داد: مرغداران نهاده را با دلار ۴۲۰۰ تومانی دریافت می کنند و کمبودی در این زمینه وجود ندارد.
وی با بیان اینکه قیمت مصوب قبلی در ازای هر کیلوگرم مرغ کاملا منطقی بوده است گفت: قیمت مرغ در بازار جهانی یک دلار است و عواقب مسیر غلطی که مرغداران در پیش گرفتند متوجه خودشان خواهد بود.
بابایی با بیان اینکه مرغداران پیشتر نهاده را در ازای تولید در دوره ۴۰ روز می گرفتند، گفت: هم اکنون برای تشویق مرغداران استان نهاده های بیشتری و برای دوره ۴۶ روز می گیرند.
طبق گفته های وی و براساس اظهارات تمام کارشناسان آنالیز قیمت مرغداران حتی با نرخ مصوب ۲۰۴ هزار ریال سود کافی می برند.
گفته های بابایی بیانگر اینست که رفتار مرغداران در این زمینه باعث شد تا خودشان صدمه ببینند چرا که دولت تصمیم به واردات مرغ در راستای تعادل بازار دارد و هر کیلو مرغ وارداتی زیر ۱۰۰ هزار ریال عرضه خواهد شد.
وی با بیان اینکه زیاده خواهی مرغداران در این میان آشکار است گفت: چرا باید مردم هزینه زیاده خواهی آنان را بدهند در حالیکه تولید کننده از دولت سوبسید و یارانه لازم را دریافت می کنند.
طبق گفته های بابایی قیمت مصوب کاملا کارشناسی شده بوده و تهران مصوب کرده است و هیچ استانی از این موضوع تخلف نمی کند.
براساس اظهارات بابایی ادعای برخی مرغداران که مسوولان سایر استانها اجازه فروش مرغ به قیمت بالاتر از قیمت مصوب را می دهند کذب است و دادستانی چنین اجازه ای نمی دهد.
وی افزود: مرغدارانی که در عرض ۴۵ تا ۵۰ روز مرغ تولیدی را به بازار عرضه نکنند علاوه براینکه پرونده تعزیری برای آنان تشکیل می شود جرم جدیدی نیز برای آنان که اخلال در نظام اقتصادی برای آنان لحاظ می شود.
تاکید براینکه قیمت ارائه شده مصوب برای مرغ در تنظیم بازار کاملا کارشناسی شده است در سخنان مدیر کل صنعت ، معدن و تجارت آذربایجان غربی مشهود است و طبق اظهارات وی برای متخلقان جریمه های کلانی ثبت شده است و بعد از قطعیت آن در تعزیرات حکومتی منتشر خواهد شد.
تولید به میزان کافی توسط مرغداران انجام می شود
عضو هیات مدیره اتحادیه مرغداران آذربایجان غربی و عضو هیات رییسه گروه تولیدی گسترش و توسعه صنایع مرغ به‌پرور کشور گفت: با این نکته که کمبود مرغ در نتیجه جوجه ریزی کم است مخالفم چرا که بخش توزیع مشکل دارد و این صف برازنده استانی که دارای رتبه در صنعت طیور است، نیست.
ایرج ادیب نیا براین باور است که مسوولان باید جوابگوی این وضعیت نابسامان در توزیع مرغ باشند و معتقد است تصمیم واردات مرغ توسط دولت غلط بود و این ضربه به صنعت مرغداری است چرا که می شد به جای واردات با افزایش قیمت نرخ مصوب مرغدارن را یاری کرد.
وی با اشاره به اینکه سالانه در کل کشور این شرکت در هر دوره نزدیک یک میلیون قطعه جوجه ریزی دارد افزود: صنعت مرغ ما در حال نقاهت است و بعد از مدتی بهبود می یابد مرغداران نیازمند دلجویی هستند و این همه حمله و هجمه به صنعت مرغداری صحیح نیست.
نوسان قیمت نهاده ها تعادل بازار مرغ در آذربایجان غربی را برهم زد
کاظم سیف حقیقت مدیرعامل اتحادیه مرغداران آذربایجان غربی و تولید کننده مرغ گوشتی استان معتقد است که یکی از علل مهم این موضوع بازار نامتعدل قیمت نهاده ها و نوسان در این بازار بودچرا که در اواخر سال ۱۳۹۹ تنظیم بازار کشور با افزایش قیمت نهاده اقدام به افزایش قیمت مرغ نکرد.
به نظر وی علت بعدی تخطی برخی استانها از قیمت مصوب در اواخر سال ۱۳۹۹ بوده است چرا که پایین بودن نرخ مصوب در استان موجب حمل و انتقال مرغ تولیدی استان به استانهای دیگر شد که قیمت عرضه مرغ با مماشات بیشتری اعمال می شد و حتی به بیشتر از مبلغ مصوب هم می رسید.
وی عطش مردم برای خرید را نیز از جمله عوامل مهم در این زمینه بیان کرد و گفت: مرغداران کوتاهی در تولید نکرده اند و چون اجازه خروج از استان نیز داده نمی شود تولید مستقیم به کشتارگاه و مراکز عرضه می رود.
براساس گفته های این مرغدار عرضه کننده ها هستند که در عرضه به نحو مطلوب همکاری نمی کنند و بخشی از مرغ را خارج از نرخ مصوب برای سود جویی بیشتر عرضه می کند.
وی درباره ارسال مرغ به آذربایجان شرقی گفت : تبادل مرغ در ازای تخم مرغ سالهاست بین این ۲ استان وجود دارد و این یک روال عادی است تا کمبودی احساس نشود.
واردات مرغ تیشه بر ریشه صنعت پرورش مرغ است
طبق آمار و اطلاعات ارائه شده توسط مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، ۷۳۶ مرغداری گوشتی در استان فعال است که ۱۵ میلیون و ۷۵۰ هزار مرغ، ظرفیت تولید آنها در هر دوره ۴۵ تا ۶۰ روزه است.
۶ کارخانه جوجه کشی با ۹۴ میلیون قطعه ظرفیت تولید، ۱۵ کشتارگاه با ۳۹ هزار ۵۰۰ قطعه کشتار در ساعت، ۲۷ واحد کارخانه خوراک دام و طیور با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۳۶ هزار تن در استان فعال است که میتواند در هدایت آذربایجان غربی به رده‌های بالای تولید و صادرات این محصول نقش ایفا کند.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران استان آذربایجان غربی با انتقاد از واردات مرغ به خبرنگار ایرنا گفت: این موضوع برای مرغدارانی که در این زمینه سرمایه گذاری کرده اند، بسیار ضررده است.
طبق اظهارات سیف حقیقت سیاست نادرست برخی دست اندرکاران در قیمت گذاری در کنار واردات مرغ موجب عدم تعادل بازار و تیشه ای به ریشه صنعت مرغداری است.
وی بیان کرد: طبق شنیده ها در برخی از استانها تا پیش از عید قیمت های عرضه مرغ بالاتر از نرخ مصوب هم بوده است تا مرغداران متضرر نشوند ولی در آذربایجان غربی به علت وجود صنایع مرغ بی شمار و رقابت بالا چنین اقدامی صورت نگرفت در حالیکه یک نیاز محسوب می شد.
سیف حقیقت با اشاره به سامانه “سماصط” (سامانه یکپارچه سازی اطلاعات صنعت طیور) و ثبت جوجه ریزی در این سامانه بیان کرد: تا این جوجه ریزی انجام نشود نهاده لازم به مرغداران تخصیص نمی یابد.
وی ادامه داد: طبق اظهارات مسوولان در بهمن ماه سال ۱۳۹۹ افزون برپنج میلیون جوجه ریزی شد و مرغداران استان فکر می کردند در بهمن ماه انباشت و مازاد مرغ رخ می دهد ولی چنین چیزی محقق نشد.
طبق گفته های این تولید کننده با افزایش قیمت نهاده ها و عوامل تولید در سال ۱۳۹۹ هزینه تمام شده برای مرغ گوشتی نیز افزایش یافت ولی قیمت مصوب ثابت ماند و علی رغم اصرار مرغداران افزایش ۱۰ درصدی قیمت مصوب رخ نداد تا وضعیت تولید و عرضه بهبود یابد.
سیف حقیقت گفت: کار غیرعادلانه تنظیم بازار و عدم افزایش به موقع قیمت مرغ، متوازن با قیمت نهاده ها، جوجه و سایر عوامل تولید موجب شد تا تولید انجام شد ولی عرضه در استان کاهش یافت و مرغ از مبادی مختلف به استانهای همجوار که قیمت مصوب بالاتر بود منتقل شد.
به علت این عرضه کم مردم نیز حریص تر شدند و برای تامین نیاز های آتی عطش خرید افزایش یافت و هر خانواده به جای یک مرغ ۱۰ مرغ خریداری کرد.
به نظر می رسد دلالی گسترده در بازار مرغ شمالغرب کشور و کسب سودهای کلان در گیرو دار افزایش تقاضا از مهمترین مواردیست که نیازمند مدیریت جدی است و تک نرخی شدن قیمت مرغ در استانهای همجوار آذربایجان غربی میتواند در کنار افزایش نظارت نقش مهمی را ایفا کند.
همچنین اعتماد سازی در جامعه بین متقاضیان و مصرف کنندگان در زمینه عدم کمبود و عرضه کافی در روزهای آینده که منتهی به ماه مبارک رمضان خواهد بود می تواند از التهاب در بازار آزاد مرغ و تب خرید مردم بکاهد و آرامش را دوباره به این بازار بازگرداند.
طبق آمار و اطلاعات ارائه شده توسط مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، ۷۳۶ مرغداری گوشتی در استان فعال است که ۱۵ میلیون و ۷۵۰ هزار مرغ، ظرفیت تولید آنها در هر دوره ۴۵ تا ۶۰ روزه است.
فعالیت ۶۹ واحد مرغ مادر با ۲ میلیون و ۷۴ هزار قطعه ظرفیت تولید، تعداد ۲ واحد مرغ اجداد گوشتی خط دی ( d) با ظرفیت تولید ۴۲ هزار قطعه در دوره ۱۵ تا ۱۶ ماه نیز در استان فعال هستند.
۶ کارخانه جوجه کشی با ۹۴ میلیون قطعه ظرفیت تولید، ۱۵ کشتارگاه با ۳۹ هزار ۵۰۰ قطعه کشتار در ساعت، ۲۷ واحد کارخانه خوراک دام و طیور با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۳۶ هزار تن در استان فعال است که میتواند در هدایت آذربایجان غربی به رده‌های بالای تولید و صادرات این محصول نقش ایفا کند.
این استان با زنجیره های عظیم یاد شده به رتبه اول در زنجیره ها، هشتم کشوری در تولید گوشت مرغ و فراورده ها، رتبه سه کشور در تولید جوجه یک روزه دست یافته است.
