نقدی بر یک آمار قابل تامل و تاسف از حوزه فرهنگی کشور

آوای مرز / عبدالسلام معروفی : کارشناسان معتقدند ؛ فرهنگ، مجموعه ای از هنجارها، قوانین و عادات، آداب و رسوم، عقاید و باورها و ارزش ها و الگوهای ارتباطی و نیز امور مادی ارزشمند و معقول یک جامعه است که افکار، احساسات و رفتار اعضای آن اجتماع را شکل می دهد و یا به نوعی تحت تأثیر قرار می دهد.

فرهنگ را مى‌توان به‌عنوان مجموع ویژگى‌هاى رفتارى و اکتسابى افراد یک جامعه تعریف کرد. واژه تعیین‌کننده در این تعریف، همان واژه اکتسابى است که فرهنگ را از رفتارى که نتیجهٔ وراثت زیست‌شناسى است، متمایز مى‌سازد، می گویند فرهنگ زیربنای توسعه در یک کشور است، می گویند فرهنگ اساس پیشرفت و ترقی شاخصه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی در یک منطقه است.

بدین معنى که فرهنگ دستاورد فردى نیست، بلکه مجموعه‌اى از افراد در پیدائى آن شریک و سهیم هستند؛ فرهنگ عناصری شامل هنجارها، ارزش ها، عقاید و باورها، نماد ها، صنایع فرهنگی و هنری دارد و در دنیای نوین فرهنگی و اطلاع رسانی خود رسانه و فضای مجازی هم به یک فرهنگ تبدیل شده است.

به گزارش مرکز آمار ایران ؛ ۸۰ درصد ایرانی ها حتی یکبار هم #سینما نرفته اند! ۹۰ درصد ایرانی ها حتی یکبار هم #تئاتر نرفته اند! ۳۲ درصد ایرانی ها می گویند در یکسال اخیر به #موسیقی گوش نکرده اند و ۴۰ درصد ایرانی ها می گویند هیچ #کتاب غیردرسی نخوانده اند/ ایسنا

بالغ بر ۲۶ دستگاه و دهها نهاد فرهنگی در کشور وجود دارد که سالیانه میلیاردها تومان بودجه کشور در اختیار آنها قرار می گیرد، بدون آنکه در پایان سال عملکردی از آنها در اختیار افکار عمومی قرار گیرد و صراحتا اعلام کنند از قبل میلیاردها تومانی که در اختیارشان گذاشته اند چه کار شاخصی در راستای ارتقای شاخصه های فرهنگی انجام داده اند، بدون شک تعدد مراکز فرهنگی و موازی‌کاری در حوزه فرهنگ یکی از موضوعاتی است که به‌عنوان عامل ناکارآمدی سیاست‌ها و برنامه‌های فرهنگی از آن یاد می‌شود.

امروز بیش از ده‌ها دستگاه و نهاد دولتی و عمومی زیر شاخه شورای فرهنگی عمومی در عرصه فرهنگی فعالیت‌های مجزا ، پراکنده و مشابه دارند که در نوع خود یک آسیب جدی به شمار می‌رود و زبان واحد کارشناسان و متخصصان فرهنگی این نکته است که عرصه فرهنگی دچار تصمیمات پراکنده، بی‌اثر و ناکارآمد بوده و حتی در برخی موارد به برنامه ضد‌فرهنگی یا چالش جدی تبدیل می‌شود. هر چند معتقدیم در عرصه فرهنگی هم‌افزایی و تعامل دستگاه‌ها و نهادها می‌تواند اثرات روشن و چشمگیری در جامعه داشته باشد اما رویکرد فعلی دستگاه‌های فرهنگی عمدتا بی‌هدف و به نوعی موازی‌کاری است.

سالیان سال است رهبر انقلاب صراحتا به موضوع تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی و مقابله فرهنگی اشاره می فرمایند و دو هفته اخیر هم صراحتا به موضوع عدم غفلت از فضای مجازی تاکید فرمودند؛ در حالی که متاسفانه با نگاهی به آمار فوق و بسیاری از آمارهای فرهنگی که در این گزارش به آن اشاره نشده و با تحلیل محتوایی فضای فرهنگی و مجازی کشور به این نتیجه می رسیم حوزه فرهنگی کشور خود نیازمند یک آسیب شناسی فرهنگی است و نظام فرهنگی کشور به یک برنامه مدون نیازمند است تا بتواند در مقابل ناتوی فرهنگی و تهاجم فرهنگی دشمن و مورد تاکید رهبری و ارتقای شاخصه های فرهنگی کشور قدم بر دارد.

حال باید پرسید نهادهای فرهنگی و متولیان حوزه فرهنگی کشور کجا هستند و چرا دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور چند سال است یک آمار از آخرین وضعیت شاخصه های فرهنگی کشور را استخراج و بر اساس آن داده آمار بودجه فرهنگی کشور هزینه نمی شود و اینکه چرا دستگاه‌های فرهنگی کشور نتوانسته اند به رسالت اصلی خود و دغدغه‌های مورد نظر رهبری که همانا تقویت شاخصه های فرهنگی و تقویت فرهنگ ایرانی، اسلامی است به صورت کارشناسی ورود پیدا کنند و بودجه های فرهنگی در کدام بخش و حوزه هزینه می شود؟ و آیا در آستانه دهه چهلم انقلاب، کشور به یک برنامه مدون فرهنگی نیاز ندارد تا بتواند در این شرایط بحرانی و فشار آمریکا و غرب که هزاران برنامه فرهنگی در راستای فشار بر جامعه ایرانی و افزایش فاصله ها و حس بی اعتمادی اجرا می کنند بتواند پیکره فرهنگی کشور و جامعه را تقویت کند و در برابر تهاجم فرهنگی دشمن مقابله کرد.