آوا مرز : بعد از انتشار کلیپ‌های جنجالی همخوانی دانش آموزان با ترانه «جنتلمن» به خوانندگی ساسی مانکن در مدارس کشور، نخستین واکنش وزیر آموزش و پرورش توئیتی کوتاه بود: «فریب یا نفوذ؟» اما پس از آن در جلسه شورای عالی نماز وی با اعلام اینکه از پلیس فتا می‌خواهیم در پیدا کردن ریشه تولید کلیپ‌ها آموزش و پرورش را یاری کند، در ابتدا بیان کرد که مهم‌ترین هدف دشمنان تغییر هویت فرزندان ماست؛ هویتی که با آموزه‌های ایرانی و اسلامی عجین شده است.
این سخنان نگرانی وزیر آموزش و پرورش را مخابره می‌کرد اما وی خیلی زود از این بیان نگرانی عبور کرد و به مسائل دیگری پرداخت و در همان جلسه در ادامه بیان کرد: گاهی شاهد هستیم دشمن به روش‌های مختلف تلاش می‌کند تا خانواده‌ها را نگران کند و کلیپ‌ها و تصاویری در فضای مجازی پخش می‌شود که هرچه توجه می‌کنیم بیشتر به این نتیجه می‌رسیم که هدف اصلی آن، ناامید کردن مردم متدین و انقلابی است.
این جملات پیامی دیگر داشت و بیشتر متوجه کسانی بود که در فضای مجازی کلیپ‌هایی از داخل مدارس منتشر می‌کنند که به نظر می‌رسد وی همین افراد را در واقع فریب خورگان یا نفوذی‌هایی می‌داند که در توئیت خود از آنها نام برده است.
سید محمد بطحائی در همان جلسه با اعلام اینکه سه متخصص را مأمور بررسی موضوع گذاشته است، از پلیس فتا برای اینکه ریشه تولید کلیپ‌ها را مشخص کند درخواست کمک کرد و گفت: این کلیپ‌ها بی نام و نشان هستند و تصاویر پخش شده، مدرسه و معلم را تلقین می‌کند لذا حراست و بازرسی این موضوع را به ویژه موضوع اخیر را پیگیری خواهند کرد.
وزیر آموزش و پرورش: کلیپ‌ها ساختگی است؛ انگیزه‌های سیاسی وجود دارد
در واقع وزیر با بیان این جملات در لفافه این موضوع را بیان کرد که روی اصالت این کلیپ‌ها تردید وجود دارد. وی خیلی زود در مصاحبه‌ای موضع خود را شفاف‌تر بیان کرد و گفت: شواهدی وجود دارد که این کلیپ‌ها ساختگی است البته بازرسی و حراست وزارت آموزش و پرورش به همراه تعدادی از صاحبنظران فضای مجازی در حال بررسی موضوع هستند که مشخص شود آیا چنین مسئله‌ای صحت دارد و یا در کجا اتفاق افتاده است که ظرف چند روز آینده مشخص می‌شود.
وی افزود: یقین دارم انگیزه‌های سیاسی پشت این ماجرا وجود دارد و دشمنان می‌خواهند اعتماد خانواده‌ها به مدارس را کمرنگ کنند و از سرمایه اجتماعی آموزش‌وپرورش در جامعه بکاهند.
وزیر آموزش و پرورش گفت: دستورالعمل واحدی را به مدارس ارسال کرده‌ایم که در آن ضوابط سرود در مدارس مشخص است، در این دستورالعمل ملاحظات تربیتی، شرعی و روانی لحاظ شده است حتی به سلامتی دانش‌آموزان نیز توجه کرده‌ایم که تم و صدای آن چگونه باشد تا به شنوایی دانش‌آموزان آسیب نزند، این دستورالعمل سه ماه قبل صادر شده است و تمام مدارس بر اساس آن اقدام می‌کنند.
در این سخنان وزیر شایعه‌ای را که بعد از پخش این کلیپ‌ها دهان به دهان می‌چرخید را هم پاسخ داد؛ اینکه در راستای ترویج شادی و نشاط در مدارس در واقع دستورالعمل پخش آهنگ‌های مجاز در مدارس توصیه شده است!
نشاط اجتماعی با کدام رویکرد؟
این صحبت‌های وزیر در حالی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار هفته قبل با معلمان و فرهنگیان که مناسبت روز معلم در تاریخ یازدهم اردبهشت ماه برگزار شد، نظر خود را صریحاً بیان کردند.
وی در بخشی از بیانات خود گفته بودند: «یک موضوع دیگر و نکته‌ی دیگر، مسئله‌ی نشاط و سرزنده بودن در محیط دانش‌آموزی است. بنده این حرف را زیاد تکرار کرده‌ام -چه برای دانشجوها، چه برای عموم جوان‌های کشور، چه برای دانش‌آموزها- که بایستی محیطشان محیط نشاط باشد. این را خیلی‌ها بد می‌فهمند. خیال می‌کنند وقتی میگوییم «نشاط»، یعنی باید آنجا بزن و بکوب و رقّاصی و [امثال اینها باشد]! نشاط این نیست؛ نشاط یعنی جوان سرزنده باشد، پژمرده نشود؛ با ورزش، با فوق‌برنامه‌های آموزنده و جذّاب، با این چیزها، نه با آن کارهایی که شنیده‌ام در بعضی از مدارس می‌شود، البتّه اینها را باید شماها مراقبت کنید، دنبال بکنید؛ یعنی مسئولیت مستقیمش به عهده‌ی خود آموزش و پرورش است. شنیده‌ام بعضی از مدارس از این جهت وضع خوبی ندارند؛ به اسم «نشاط» [کارهایی می‌کنند]. «نشاط» این است که شما کاری کنید که این جوان، سرحال، سرزنده، باامید، باانگیزه، آماده‌ی به کار، پُرانرژی مشغول کار بشود، درس بخواند.»
پلیس: درخواست مکتوب و رسمی برای شناسایی پخش کنندگان کلیپ نداشته‌ایم
از سوی دیگر سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا در گفت‌وگو با مهر با اشاره به صحبت‌های اخیر وزیر آموزش و پرورش مبنی بر درخواست کمک از پلیس فتا برای پیگیری کلیپ‌های پخش شده از دانش آموزان در فضای مجازی اظهار کرد: تاکنون هیچ گونه درخواست رسمی از مبادی رسمی کشور مبنی بر رسیدگی به این موضع به پلیس فتا واصل نشده است. به محض وصول درخواست رسمی از مبادی رسمی کشور پلیس فتا اقدامات فنی و آزمایشگاهی خودش را انجام خواهد داد.
سردار حسین اشتری فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران هم در جمع خبرنگاران در واکنش به صحبت‌های روز گذشته سید محمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش مبنی بر در خواست کمک این وزارتخانه از پلیس جهت شناسایی عاملان انتشار کلیپ‌های نامتعارف در مدارس، اظهار کرد: ما آمادگی هرگونه کمک به نهادهای مختلف را داریم، اما وزارت آموزش و پرورش خود نهاد حراست و بازرسی دارد و باید از ظرفیت‌های خود استفاده کند.
تاکید فرمانده نیروی انتظامی بر استفاده آموزش و پرورش از ظرفیت‌های قانونی خود برای نظارت و بررسی چنین مسائلی بار دیگر سمت و سوی انتقاد از ضعف عملکرد مرکز ارزیابی و عملکرد و رسیدگی به شکایات آموزش و پرورش را پر رنگ می‌کند که در یادداشت روز گذشته که در خبرگزاری مهر منتشر شد، ضرورت تقویت بخش‌های نظارتی آموزش و پرورش را به روشنی بیان کردیم.
اما آنچه در این مجال قابل تأمل است این است که کلیپ‌هایی از مدارس در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد دانش آموزان در مقاطع مختلف در مدارس در حال زمزمه کردن یک ترانه خاص که به تازگی به صورت زیرزمینی منتشر شده است، هستند. اما وزیر آموزش و پرورش این کلیپ‌ها را ساختگی می‌داند که پشت آن انگیزه‌های سیاسی پنهان است؛ از طرف وزارتخانه آموزش و پرورش هیچ شکایت رسمی به هیچ مرجع انتظامی که متخصص رسیدگی به این موارد هستند، نشده است و وزیر در رسانه‌ها درخواست کمک خود را اعلام می‌کند.
فرار رو به جلو
با این‌همه یک منبع موثق به خبرنگار مهر درباره بررسی کلیپ‌ها و واقعی بودن آنها خبر داد و اینکه حتی نام مدارس نیز مشخص شده‌اند، اما مشخص نیست منظور وزیر آموزش و پرورش از اینکه بازی سیاسی در کار است، چیست؟
درحالیکه وزارتخانه آموزش و پرورش همچنان بخش نظارتی خود را با سرپرست اداره می‌کند و شنیده‌ها حاکی از این است که در انتخابات نمایندگان فرهنگیان در شورای عالی آموزش و پرورش برخی از فرهنگیانی که به دور نهایی رسیدند علیرغم داشتن پرونده تخلف در بازرسی آموزش و پرورش تأیید شدند، وزیر آموزش و پرورش به جای آنکه مشکلات داخلی آموزش و پرورش را به عنوان متولی امر تعلیم و تربیت در کشور به عهده بگیرد، هر رویداد ناخوشایند در مدارس را حاصل سیاسی کاری یا ضعف در عملکرد بخش دیگری خارج از آموزش و پرورش ذکر می‌کند.
این فرار رو به جلو در حالی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس که وظیفه نظارتی دارد نیز بنایی برای ورود به این عرصه ندارد به طوری که میرحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اظهار نظرها و نگرانی‌هایی که این روزها درباره کلیپ‌های پخش شده از مدارس کشور، بیان شده، به خبرنگار مهر گفت: کسانی که آموزش و پرورش ایران را می‌شناسند می‌دانند که چقدر در کشور گستردگی دارد و با گسترش مدارس غیرانتفاعی، در هر کوچه‌ای مدرسه‌ای وجود دارد. در واقع آموزش و پرورش مثل هیچ دستگاه دیگری نیست که امکان نظارت بر آن راحت باشد.
بالا و پایین‌های نظارت بر آموزش و پرورش
وی ادامه داد: در قدیم کسانی به عنوان راهنمایان تعلیماتی در مدارس داشتیم و در واحد نظارتی کسانی بودند که هر کدام ۸ مدرسه را نظارت می‌کردند و می‌توانستند هر روز به این مدارس سر بزنند. اینکه چرا امروز دیگر این افراد در اختیار آموزش و پرورش نیست جای تأمل دارد. امروز آموزش و پرورش برای پرداخت مطالبات معلمانش بحران جدی دارد. پیش از این نظارت بهتر بود اما امروز مشکل این است که حقوق این افراد را نمی‌توانیم بدهیم. ماشین واحدهای نظارتی در نواحی و مناطق نمی‌توانند برای نظارت بروند چون بنزین ندارند.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اظهار کرد: هر کسی می‌خواهد امروز آموزش و پرورش را قضاوت کند یا وزیر را استیضاح کند باید بداند که یک تصمیم اساسی برای مشکلات آموزش و پرورش باید گرفته شود. آموزش و پرورشی که حجمش چندین برابر شده است و تشکیلات اداری آن جمع و جور شده است و ما شرمنده تمام مدیران و معلمان هستیم. تنها دستگاهی که ۱۵ سال است به کارمندانش بدهکار است آموزش و پرورش است. بنابراین کسی که می‌خواهد عملکرد مدارس را قضاوت کند باید بر همه اینها اشراف داشته باشد.
وی بیان کرد: نکته دیگر این است که ما نمی‌توانیم بگوییم از این دست اتفاق‌ها قبلاً نمی‌افتاده است بلکه امروز امکان ضبط و رسانه‌ای کردن این اتفاقات بسیار سهل شده است. امکاناتی امروز هست که دیروز نبود.
میرزاده در پاسخ به این پرسش که آیا کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس قصد دارد از وزیر آموزش و پرورش در این باره سوالی مطرح کند، گفت: تا امروز هیچ مدرک و سندی به ما ارائه نشده است که این اتفاق در کدام منطقه و ناحیه و کدام مدرسه رخ داده است که ما بخواهیم چیزی را پیگیری کنیم. به نظرم بر همین اساس قضاوت هم نباید بکنیم.
وی درباره اظهارات وزیر آموزش و پرورش درباره انگیزه‌های سیاسی برای پخش این کلیپ‌ها در فضای مجازی نیز گفت: من به عنوان یکی از نمایندگان مجلس می‌گویم که در هر مدرسه‌ای ممکن است چهار تا دانش‌آموز باشند که تا چشم معلم را دور می‌بینند دور هم جمع شوند و شیطنتی هم انجام دهند. برداشت من این نبوده که این اتفاق سازمان یافته باشد یا از آن سمت مدیران و معلمان بی توجه شده باشند. اما اینکه کسانی برای ما نقشه می‌کشند تا ارزش‌های ما را زیر سوال ببرند وجود دارد. ممکن است فیلم‌هایی بسازند که چهار نوجوان هم به آنها دسترسی داشته باشند و تحت تأثیر آن قرار بگیرند.
میرزاده در ادامه گفت: وقتی کارهای آموزش و پرورش زمین می‌ماند کسی مسئولیت قبول نمی‌کند درحالیکه اتفاقی که امروز در هر مدرسه‌ای رخ بدهد چون در مدرسه رخ داده لزوماً مسئولش آموزش و پرورش نیست و متولیان فرهنگی باید پاسخگو باشند. اگر ما به کمک آموزش و پرورش برویم و حق و حقوق معلمان را بدهیم آن معلم توان مقابله با هر توطئه‌ای را دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که حمایت از آموزش و پرورش هم از وظایف مجلس است که قوانینی به نفع آن بگذارد، بیان کرد: مجلس وظیفه‌اش قانون گذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین است. سالی نبوده که بودجه آموزش و پرورش بیاید و بودجه بر اساس عملکرد باشد. ما همان بودجه را تصویب کردیم با اینکه می‌دانیم ۱۰ درصد کسری بودجه وجود دارد چون بنا بر اصل ۷۵ قانون اساسی ما نمی‌توانیم بار مالی اضافی بر دولت تحمیل کنیم.
نگرانی‌هایی که عقب می‌ماند
آموزش و پرورش انبوهی از مشکلات را این سال‌ها پشت سر می‌گذارد و در عین حال با بسیاری از آسیب‌های مختلف در این روزها دست به گریبان است؛ از هشدار برای مواد مخدری که در حوالی مدارس کشف می‌شود تا امکانات نداشته‌ای که گاه جان دانش آموزان را می‌گیرد (بخاری‌های نفتی، مدارس فرسوده) تا نسلی که شادی را در همخوانی با ترانه‌ای مبتذل تفسیر می‌کند و مسئولان نهاد تعلیم و تربیت در کشور ظاهراً در گیر و دارد اینکه این امر را لاجرم تلقی کنند، انکار کنند و یا تقصیر را از گردن خود باز کرده و پای نظارت خانواده و دیگر نهادهای مسئول را به میان بیاورند، نگرانی‌هایی که ایجاد شده را عقب می‌اندازند.
مدارس با انبوه مشکلات رو به رو هستند از پرداخت هزینه‌های جاری تا معوقات معلمان و در عین حال خانواده‌ها نگران فرزندانشان هستند که در این مدارس تحصیل می‌کنند و در واقع بهترین ساعت‌های روز خود را در حوالی این مشکلات می‌گذرانند.
مدارس با انبوه مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند و حتی مشکلاتی که این روزها گریبان مدارس غیردولتی را هم گرفته است و اجاره بهای سنگین املاک ممکن است این مدارس را برای صرفه‌جویی به سمت معلمان بی تجربه تر و غیرحرفه‌ای بکشاند. در عین حال بسیاری از اتفاقت تلخی که این روزها در مدارس رخ می‌دهد، پای مدارس غیردولتی را به میان می‌کشد.
آموزش و پرورش مشکل دارد، خانواده‌ها نگران هستند، مسئولان دنبال راه حل های مقطعی هستند تا فقط بار مالی را کم کنند و در این میان نسلی در حال پرورش هستند که همپای جامعه، خانواده از مدرسه تأثیر می‌گیرند، دوستان خود را آنجا پیدا می‌کنند و اصل یادگیری آنجا رخ می‌دهد.
