آوای مرز / تانیا شعفی : با رسیدن به روزهای پایانی تابستان، پیش بینی برداشت یک میلیون و ۲۷۰ هزار تن سیب درختی از باغات آذربایجان غربی و چالش روند صادرات این محصول آغاز شده است. باید دید رویکرد دولت سیزدهم و وزیر جدید صمت، در قبال صادرات محصولات کشاورزی به ویژه سیب چیست و آیا امسال موانع صادراتی این بخش تسهیل و برطرف می شوند؟
فصل برداشت سیب در قطب تولیدش آغاز شده و از همین روزها، تقلا برای صادرات این محصول هم در آذربایجان غربی شروع شده است.
مقرر شده تا بازاریاب های صادراتی برای افزایش روند صادرات سیب درختی و فرآورده های سیب صنعتی به کشورهای روسیه و اورآسیا اقدامات لازم را انجام دهند و صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی آذربایجان غربی هم از طریق شرکت های دانش بنیان کارساماندهی در خصوص محصول سیب را انجام دهند.
پیش بینی های مسئولان از برداشت یک میلیون و ۲۷۰ هزار تن سیب درختی از سطح بیش از ۶۰ هزارهکتار از باغات استان، طی سالجاری خبر می دهد.
بر اساس برآوردهای انجام شده، امسال تولید سیب حدود ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش دارد. ارقام غالب محصول سیب منطقه از ارقام سیب‌های زرد و قرمز لبنانی موسوم به گُلدِن و رِد دِلیشز است و مابقی را ارقام تابستانه و ارقام خارجی از جمله گرانی اسمیت، رد استارکینگ ، گالا و دلباراستیول تشکیل می دهند.
سیب از مهمترین محصولات باغی آذربایجان غربی به شمار می رود و باغ های سیب در همه شهرهای استان وجود دارد. ولی ارومیه با اختصاص حدود ۴۵ درصد از این باغ ها در رتبه اول و شهرهای سلماس، مهاباد، اشنویه، نقده و میاندوآب در ردیف های بعدی قرار دارند.
مشکل بازار پس از تولید، چالش بزرگ بخش کشاورزی آذربایجان غربی است و هر ساله از اواخر شهریور ماه که فصل برداشت سیب در استان شروع می شود تا اواخر بهار سال بعد، مشکلات صادرات و فروش مازاد محصول دامنگیر باغداران می شود و هر ساله تقریبا بخش زیادی از تولیدات استان در سردخانه ها یخ می زنند و بازاری برای فروش پیدا نمی کنند!
سال گذشته از یک میلیون و ۱۰۰ هزارتن سیب تولیدی آذربایجان غربی، ٨٨۵ هزار تن با ارزش ۳۲۷ میلیون دلار پس از مشکلات فراوان صادر شد و سهم استان آذربایجان‌غربی از این مهم بیش‌از ۶۰ درصد وزنی و دلاری بود. اما بخش اعظم این محصول تا پایان خرداد ماه هم در سردخانه ها باقی مانده بود. با این حال؛ آذربایجان غربی امسال نسبت به روند صادرات امیدوارتر است.
استاندار آذربایجان غربی در جلسه بررسی و ساماندهی سیب استان، بر شناسایی بازارهای هدف در منطقه اوراسیا، استفاده از ظرفیت تجار و صادرکنندگان استان، تعامل صاحبان صنایع تبدیلی با کشاورزان، حذف واسطه ها، جهت تسهیل در روند صادرات این محصول تاکید کرد.
شهریاری همچنین تشدید بر امر نظارت بازار سیب صنعتی را از مهمترین راهکارهای ساماندهی مشکل دپوی سیب زیردرختی در حریم جاده های استان دانست و گفت: «اهتمام واحدهای صنایع تبدیلی به منظور تسریع در جذب سیب صنعتی با توجه به آغاز برداشت محصول سیب درختی در استان ضروری است و باید هماهنگی و همکاری بین بخشی در بین دستگاه‌های ذیربط برای ساماندهی جمع‌آوری و خرید سیب صنعتی در استان صورت بگیرد».
او خواستار تعامل باغداران و کارخانه‌داران شد تا از مشکلات آتی همانند کاهش سطح باغات و تعطیلی کارخانجات جلوگیری شود ص جهت حذف واسطه ها و دلالان از این بخش نیز گفت: «صاحبان کارخانجات صنایع تبدیلی جهت خریداری سیب یا به صورت مستقیم از کشاورزان کنند یا از طریق مراکز بهداشتی جمع آوری سیب زیردرختی اقدام کنند».
در کنار افزایش ٢٠ درصدی تولید سیب اما مشکلات صادرات و فروش سیب از سال های گذشته تا کنون تغییری نکرده و همچنان به قوت خود باقی است. وضعیتی که در آن زیرساخت های صادرات فراهم نیست و استان با کمبود ناوگان حمل و نقل مجهز روبه رو است.
باید منتظر بود و دید که آیا رویکرد وزیر جدید صمت، در قبال صادرات محصولات کشاورزی به ویژه سیب چیست؟ آیا دوباره همانند روال سال های گذشته صادرات در بازه های زمانی مختلف متوقف می شود یا موانع صادراتی تسهیل و برطرف می شوند؟
در حال حاضر پائین بودن قیمت فروش محصول نسبت به هزینه های تولید آن، نامشخص بودن وضعیت صادرات و مشکلات مربوط به کارت های بازرگانی و پیمان سپاری ارزی، پایین بودن توان مالی باغداران، هزینه های گزاف حمل و نقل و سردخانه ها و همچنین خسارت های طبیعی قبل از برداشت محصول، از بزرگترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی است که با آن دست و پنجه نرم می کنند.
کشورهای عمده صادرکننده سیب به ترتیب چین، لهستان، ایتالیا، آمریکا و شیلی هستند و ایران در زمینه صادرات سیب درختی در جایگاه ششم دنیا قرار دارد.
با همه این مشکلات آذربایجان غربی بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده سیب درختی ایران به شمار می رود و با توجه به ارزآوری ٣٢٧ میلیون دلاری آن برای کشور باید تمهیدات لازم برای توسعه صادرات محصول سیب در بازارهای جهانی فراهم شود تا بار دیگر کام باغداران قطب سیب ایران تلخ نشود
