اینجا محل تبلیغات شماست

اینجا محل تبلیغات شماست

آوای مرز : صنعت داروی کشور با بیش از ۱۰۰ کارخانه سهم بزرگی در سلامت مردم و اقتصاد کشور دارد اما این صنعت استراتزیک زیر فشار کمبود نقدینگی، تحریم های ظالمانه و قیمت گذاری نامناسب توان توسعه اش را از دست داده و نوسازی و گسترش آن نیازمند روغن کاری چرخ این صنعت و حمایت دولت است.

بازار دارویی کشور در مجموع به دو بخش داروهای تولید داخل و وارداتی تقسیم می شود، در سالهای اول انقلاب عمده داروهایی که بیماران ایرانی مصرف می کردند خارجی و وارداتی بود و حداکثر ۲۵ درصد داروهای مورد نیاز بیماران در داخل تولید می شد که عمدتا نیز داروهای ساده و با تکنولوژی قدیمی بودند.

در دهه ۶۰ با توجه به تحریم و جنگ تحمیلی یک حرکت جهشی در صنعت دارویی کشور آغاز و با اجرای طرح ژنریک بسیاری از داروهای خارجی با استفاده از روش مهندسی معکوس در کشور تولید شد تا جایی که اکنون بیش از ۱۰ سال است که از نظر عددی حدود ۹۷ درصد داروهای مصرفی ایرانیان در داخل تولید می شود.

جهش دوم صنعت دارویی کشور در طول سال های اخیر و به خصوص یک دهه اخیر رخ داد و با ورود تولیدکنندگان دارو در داخل به حیطه تولید داروهای hi-tech و با فناوری بالا به خصوص در حوزه بایوتکنولوژی، ایران به جمع ۱۲ کشور تولید کننده این داروها در دنیا قرار گرفت و حتی تولید داروهای پیشرفته ضد سرطان و پیوند عضو نیز در کشور کلید خورد.

اکنون صنعت داروی کشور به این توانایی رسیده که پا را از مرزهای جغرافیایی کشور فراتر بگذارد و به صادرات در کشورهای منطقه اقدام کند. بازار بزرگی که می تواند جمعیت ۴۰۰ میلیونی را هدف قرار دهد اما چالش های مهمی از اطراف صنعت دارویی کشور را تحت فشار قرار داده و توان حرکت را از آ‌ن گرفته است.

حوزه دارویی کشور با چالش های مهمی مواجه است، از یک طرف صنعت دارویی کشور فرسوده و قدیمی است و نیاز به نوسازی دارد. نوسازی صنعت دارویی و ارتقای کیفیت داروها به نحوی که بتواند مشتریان خارجی را متقاعد کند که داروهای ایرانی را بخرند نیازمند حمایت مالی، تامین نقدینگی برای نوسازی و حمایت سیاسی برای صادرات است.

اما صنعت دارویی پولی برای نوسازی و بازاریابی در منطقه ندارد، تحریم و مشکلات سیاسی نیز بر این صنعت سایه افکنده و توان تحرک را از ‌آن گرفته است.

در بازار داخل گر چه فقط سه درصد داروهای مصرفی مردم وارداتی است اما همین تعداد داروی محدود به علت اینکه داروهای برند گرانقیمت خارجی هستند، سالانه حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز بری دارند در حالی که کل مواد اولیه مورد نیاز برای تولید ۹۷ درصد داروهای تولید داخل به ۷۰۰ میلیون دلار نمی رسد.

با اینکه دولت سیاست محدود کردن واردات داروهای خارجی به خصوص آنان که تولید داخل دارند را در پیش گرفته است اما گریزی از واردات برخی داروهای برند از جمله برخی داروهای بیماران خاص و بیماران اعصاب و روان نیست.

چالش مهم دیگر صنعت دارویی کشور کمبود صادرات و تراز منفی بازار تجاری داروست؛ زیرا در مقابل واردات سالانه ۱٫۳ میلیارد دلار دارو حداکثر و در بهترین سالها میزان صادرات دارو از ایران حدود ۱۵۰ میلیون دلار و ۱۲ درصد واردات بوده است.

گزارش اخیر شاخص‌ جهانی نوآوری در سال ۲۰۱۹ نیز نشان می دهد: ۷۰ درصد از بازار داخلی ۴.۵ میلیارد دلاری دارو در کشور، در اختیار شرکت‌های داخلی است.

بر اساس این گزارش، در بازار ۴.۵ میلیارد دلاری (تولید و واردات) دارو در ایران، سهم شرکت‌های داخلی از این بازار ۷۰ درصد است. در سال ۱۳۹۷، حدود ۹۷ درصد اقلام دارویی مصرف شده تولید داخل بوده و ۶۷ درصد از ماده موثره دارویی (APIs) مورد استفاده برای تولید داروها در داخل کشور تولید شده است.

بر اساس این گزارش، بخش زیست فناوری در ایران با قدمتی نزدیک به یک قرن (از زمان تأسیس انسیتو پاستور و موسسه رازی)، با حمایت سازمان‌یافته سیاسی توانسته داروهای متعدد و موفقی در درمان اِم اِس، انواع سرطان (از جمله سرطان پستان)، اختلالات سیستم ایمنی بدن، ناباروری، اختلالات استخوانی و ماهیچه‌ای و هموفیلی را با هزینه بسیار پایین در مقایسه با نمونه خارجی و با قابلیت دسترسی بسیار بالا در اختیار ایرانیان قرار دهد.

تازه‌ترین گزارش شاخص جهانی نوآوری اشاره می‌کند که رتبه ایران در تولید علم جهانی حوزه زیست مهندسی و زیست فناوری در سال ۲۰۱۷، به ترتیب نهم و سیزدهم جهان بوده است.

صنعت دارو فضای نفس کشیدن ندارد

سید حمید خویی، رئیس انجمن داروسازان تهران در گفت و گو با خبرنگار الف گفت: مشکل صنعت دارویی کشور این است که نیاز به نوسازی برای ارتقای کیفیت دارد و دولت هزینه این توسعه را پرداخت نمی کند.

وی گفت: دولت نه تنها کمکی به توسعه کیفی دارو نکرده است بلکه با ثابت نگه داشتن قیمت دارو عملا راه نفس کشیدن صنعت دارویی را گرفته است و نفس صنعت دارو را تنگ کرده است. صنعت دارو نیاز به این دارد که قیمت گذاری منطقی داشته باشد. در چند ماه اخیر قیمت گذاری دارو افزایش جزیی داشت اما در این نرخ گذاری هزینه تحقیقات و بازاریابی دیده نمی شود. در حالی که این هزینه ها در مورد داروهای وارداتی لحاظ می شود.

این کارشناس دارویی تاکید کرد: ارتقای صنعت دارویی کشور مستلزم افزایش صادرات است و توسعه صادرات دارو نیازمند حمایت سیاسی و اقتصادی و مادی و معنوی دولت است. بخشی از توسعه صادرات دارو یک امر سیاسی است و به روابط بین المللی کشور بستگی دارد. جمعیت بالقوه بازار داروی ایران حدود ۴۰۰ میلیون نفر است.

به گفته خویی، کیفیت داروهای ایرانی از خیلی از داروهایی که در کشورهای منطقه استفاده می شود مثل داروهای چینی و پاکستانی قطعا بالاتر است چرا در این شرایط ما نباید مثلا بازار عراق را داشته باشیم. در حالی که ما برای نجات عراق از داعش خون دادیم و عملا عراق با کمک ایران توانست از خطر داعش نجات پیدا کند.

وی گفت: الان ظرفیت تولید دارو بیش از نیاز کشور است. ضعف صادرات باعث شده تولیدکنندگان بر سر بازار محدود داخلی با هم رقابت کنند و مجبور می شوند برای فروش داخلی تخفیف بدهند و این خود هزینه اضافه پنهانی است که به صنعت داروی کشور تحمیل می شود.

این داروساز افزود: صنعت دارویی اکنون در شرایط سخت دارد جهاد می کند و این برای دومین بار است که این اتفاق رخ می دهد. اولین بار در دهه ۶۰ و در شرایط جنگ توانست با توسعه تولید داخلی کشور را که در شرایط تحریم و جنگ بود از کمبود دارو نجات دهد.

رئیس انجمن داروسازان تهران اضافه کرد: مشکلات تولید را صنعت دارو به جان خریده است و نگذاشته مردم آسیب تحریم را بچشند. در ماههای گذشته در مقاطعی با کمبود گوجه و سیب زمینی و برخی اقلام خوراکی مواجه شدیم اما کمبود دارو بیش از روال معمول همیشگی نبود. همیشه کمبود دارو بین ۲۰ تا ۵۰ قلم وجود داشته و البته بخشی از این کمبود ممکن است مربوط به اقلام دارویی باشد که مشابه تولید داخلی آن وجود دارد و این کمبود واقعی نیست.

دولت با اطلاعات نظام دارویی محرمانه برخورد نکند

عباس کبریایی زاده، نایب رئیس سندیکای صنایع داروهای انسانی از بعد دیگری به چالش های نظام دارویی کشور اشاره کرد و گفت: شفافیت در اطلاعات حوزه دارویی شرایط نامطلوبی دارد. دلیلی ندارد دولت در مورد این اطلاعات محرمانه برخورد کند. با این همه موانع اداری در کشور زنجیره تامین طولانی و در نتیجه قیمت تمام شده بالا می‌رود.

وی افزود: مهمترین کاری که دولت در شرایط فعلی برای حوزه دارویی کشورباید انجام دهد کاهش بورکراسی و دیوان سالاری در خود وزارت بهداشت و بانک مرکزی است که البته در سازمان غذا و دارو اقداماتی در حال رخ دادن است همچنین باید در اطلاع رسانی نظام دارویی کشور شفافیت ایجاد شود. این امر اصلا خوب نیست که اطلاعات نظام دارویی کشور به طور رسمی از طرف وزارت بهداشت منتشر نمی شود و از طرق مختلف اطلاعاتی منتشر می شود که قابل استناد نیست و شبهه برانگیز است.

کبریایی زاده می گوید: متاسفانه شفافیت در اطلاعات حوزه دارویی شرایط نامطلوبی دارد و اطلاعات مربوط به تخصیص ارز، صدور پروانه ها، صدور مجوزها و به خصوص آمار تولید، واردت و عرضه و امثال آن تاکنون شفاف نبوده است. البته وزیر بهداشت در این دوره کارهایی را شروع کرده که امیدوارم منجر به نتیجه شود. دلیلی ندارد که در مورد این اطلاعات محرمانه برخورد شود.

نایب رئیس سندیکای صنایع داروهای انسانی اضافه کرد: مهمترین مشکل صنعت دارویی کشور تحریم های بانکی و مشکلات نقدینگی ناشی از تاخیر بیمه ها است که تا یکسال بدهی معوقه دارند.

وی گفت: صنعت دارویی کشور اکنون به شدت متأثر از تحریم هاست. مهمترین مساله ای که امروز صنعت دارویی کشور با آن مواجه است، تحریم های بانکی است که نقل و انتقال پول و مراودات مالی را برای تامین مواد اولیه و داروهای مورد نیاز مردم به شدت دچار اختلال کرده است و فرآیند طبیعی تامین داروی مردم با مشکلات جدی مواجه شده است.

کبریایی زاده افزود: به دلیل دیرپرداخت سازمان های بیمه گر، مشکل تامین نقدینگی همچنان گریبانگیر شرکت های دارویی است و پول شرکتها به موقع تامین نمی شود. افزایش نرخ ارز و تورم نیز عواملی است که چرخه تولید دارو را دچار اختلال می کند و به نظر من این دو مشکل یعنی تحریم بانکی و و تاخیر بیمه ها دو مشکل اصلی است که صنعت دارویی کشور اکنون با آن دست به گریبان است.

نایب رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران گفت: قیمت داروها باید متناسب با افزایش نرخ ارز و تورم اصلاح شود، اگر چه در چند ماه گذشته، تا حدی این اصلاحات پیگیری شده است.

تامین داروی مردم در شرایط سخت ادامه دارد

کبریایی زاده تاکید کرد: با وجود این مشکلات، چرخ صنعت دارویی کشور می چرخد چون شرکت های دارویی علاوه بر وظیفه اقتصادی، یک وظیفه انسانی هم دارند و وظیفه انسانی را نمی توانند فراموش کنند. در هر شرکت دارویی حداقل چند قلم دارو وجود دارد که با زیان تولید می شوند اما این تولید ادامه دارد.

وی گفت: شرکت های تولید دارو تلاش داشته اند که وظیفه انسانی خود را فدای مسائل اقتصادی نکنند و اگر در مورد یک دارو زیان می دهند باز هم تولید آن را متوقف نمی کنند و به خصوص در مورد داروهای تولید داخل کمبودها همان چند قلم معدودی است که وزارت بهداشت اعلام می کند و افزایش نداشته است. کمبودی هم اگر وجود دارد مربوط به داروهای خارجی است و هیچ خط تولید دارویی متوقف نشده است.

اقتصاد دارو به روایت وزیر داروساز

در این شرایط خاص، سعید نمکی، که خود داروساز است، مسئولیت وزارت بهداشت را به عهده دارد، او معتقد است: اقتصاد دارو در حال حاضر آشفته‌ترین بخش اقتصاد سلامت است. تنگناهای صنعت داروسازی را می‌دانم و در جریان هستم که در سال‌های گذشته صنعت داروسازی به شدت لگدمال واردات شد.

نمکی بیان کرد: اگر صنعت داخل لگدمال واردات شود، بیش از۴۰ میلیارد دلار برای مصرف دارویی کشور به ارز نیاز داریم. امروز ۱٫۲ درصد از تولید ناخالص ملی کشور صرف دارو می‌شود. در کشورهای پیشرفته این عدد بین ۰.۶ تا ۰.۷ از تولید ناخالص ملی است. چطور می‌توان هم داروهای اساسی را به مردم رساند و هم سهم از تولید ناخالص ملی را تامین کرد؟

وزیر بهداشت گفت: در سند جامع خدمات سلامت در داروخانه‌های ایران، ابعاد مختلفی در عرصه‌های تولید، توزیع و عرضه در نظر گرفته شده است. باید اقتصاد دارو را بازنگری کنیم تا نگرانی‌های همکاران ما در داروخانه‌ها، شرکت‌های پخش دارویی و صنعت داروسازی در این زمینه برطرف شود.

وزیر بهداشت اظهار داشت: داروسازان در سال‌های پس از انقلاب دستاوردهای زیادی داشتند و اگر بخواهیم برای فعالان حوزه سلامت سهمی قائل شویم و با وجود تفکر «پزشک محور»، اگر داروسازان نبودند، نظام سلامت یقینا تعطیل بود. با رفتن شرکت‌های چند ملیتی در کشور که در اوج آنها ۲۵ درصد داروی مورد نیاز را در داخل کشور می‌ساختیم و سپس با ایجاد طرح ژنریک و توسعه صنعت داخل و استقرار دل‌سوزانی پشت میز داروخانه‌های کشور، اتفاق عظیمی با عنوان بی‌نیازی از واردات دارو و گام به سمت خودکفایی اتفاق افتاد.

نمکی افزود: امیدواریم بتوانیم با واقع بینی و با اصلاح ساختار اقتصاد سلامت در عرصه دارو، دلگرمی بیشتری را برای همکاران داروساز، به خصوص در راستای تقویت تولید داخل و حمایت از صنعتگران و تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان دارو فراهم کنیم.

وی ادامه داد: از همکاران داروساز تقاضا کردیم که به عنوان یکی از شریف‌ترین جوامع پزشکی که در روزهای سخت کنار مردم حضور داشتند، با یکدیگر هم پیمان شوند تا با وحدت بیشتر، هم افزایی بیشتری در عرصه ارائه خدمت داشته باشند. در راستای حمایت از تولید داخل نیز همکاران داروساز باید کمک کنند تا داروهایی که وارد می‌کنیم را با کمک شرکت‌های دانش بنیان در داخل کشور تولید کنیم.

نمکی بیان کرد: سازمان غذا و دارو را مکلف کردیم تا ضمن جلوگیری از ورود داروهای برند که تولید مشابه داخل دارند، اجازه ندهند تولید داخل زیر چکمه واردات بی‌رویه لگدمال شود. باید کارها تسریع، آزمایش‌های دوره‌ای سریعتر انجام شود و قیمت‌های مناسب‌تر به تولید داخل بدهند و قیمت‌های داده شده را یک بار دیگر ارزیابی کنند.

محمدرضا شانه ساز، معاون وزیر بهداشت در امور دارو و غذا البته مشکل مهم دارویی کشور را تجویز داروهای برند از طرف پزشکان می داند او گفته است: در حال حاضر کمبود دارویی بیشتر از ۲۰ قلم نیست که به قاعده همیشگی است.

وی گفت: برخی همکاران پزشک و داروساز هستند که با اینکه نوع تولید داخل یک دارو وجود دارد، برای بیمار خود برند خارجی آن را تجویز می کنند. گاهی نیز می خواهند دارویی خارج از فهرست رسمی داروهای کشور را جزو کمبودها بیاورند که این موارد را جزو کمبود نمی دانیم.

وی تاکید کرد: دارو در کشور هست؛ گاهی یک دارو، چند تولیدکننده دارد و کیفیت آن مناسب است. اما عده ای می خواهند داروی بسیار گران تر با ارزبری بیشتر از خارج وارد کنند که در این مقطع واقعا منطقی نیست. / الف

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سایر خبرها

اینجا محل تبلیغات شماست

اینجا محل تبلیغات شماست