آوای مرز : یادداشت زیر با نگاهی به حاشیه های اولین همایش “دگرپذیری و رواداری” در مهاباد، به قلم «محمدسلیم عباسی» فعال مدنی، در اختیار «خبرگزاری کردپرس»، قرار گرفته است.
همایش دگر پذیری و رواداری عصر روز پنجشنبه ۲۷ تیر ماه از ساعت ۱۶ الی بیست در سالن اجتماعات وحدت شهرداری مهاباد برگذار شد. در یک کلیت، یکنواختی و همراستا بودن مطالب از نقاط ضعف همایشی بود که بسیار قدرتمندتر میتوانست برگزار شود.
بدون شک از میان سخنرانیهای همایش و دو پنل تخصصی ارائهی مطلب آن، محتوای شاید یک الی دو سخنرانی را با ارائهی سایر مهمانان سن میتوان متفاوت ارزیابی کرد. پرداختن به مبانی ایدئولوژیک دگر پذیری و روا داری از دیدگاه اسلام و ورود محافظهکارانه و بسیار غیر حرفهای به بحث روا داری و دگر پذیری در حوزههای اجتماعی، سیاسی و امنیتی، در کنار وارد نشدن به مصادیق «دگر نپذیری» و «روا نداری» که از مشکلات حاد ادارهی کشور محسوب میشود و بسنده کردن سخنرانان به ذکر تعاریف کتابی و احادیث آسمانی و شرح و بسط موضوع حول این محورها از نکاتی بود که موضوع همایشی با جذابیت خاص و قدرت مانور بالای آن را تحت الشعاع قرار داده بود.
«رواداری به مثابهی سیاست»، تنها سخنرانی این همایش بود که از مبانی تک صدایی آن گذار کرد، در این گفتار «صلاح الدین خدیو»، تاریخچهی آغاز رواداری در غرب را ضرورت و فضیلت ذکر کرد که بعدها به سنگ بنای تغییرات حاکمیتی در همزیستی مسالمت آمیز جوامع تکثر گرای آن تبدیل شد، خدیو قسمتی از چالشهای حاکمیتی رواداری را ناشی از نگاههای افراطی ملی دانست که با حرکت به سمت پذیرش دریچهی تنوعهای فرهنگی، قابل حل است.
اما فارغ از محتوای همایش بزرگ دگر پذیری و روا داری که با استقبال خوب مردمی هم مواجه بود، باید انتخاب مکان و گروههای هدف این همایش را کاملا اشتباه خواند، برگزاری همایشی با این موضوع مهم در میان دگرپذیرترین و روادار ترین قوم اصیل ایرانی و بالاخص با ظرفیت بالای فرهنگ پذیری که به مثابهی کشورهای غربی، سالهاست نگاه ضرورتی و فضیلتی به قضیه دارند، چه دستاوردی برای آنها میتواند داشته باشد؟
دگر پذیری در غالب شهرهای کردنشین، یک فرهنگ است، تنوع قومیتی و مذهبی در این مناطق و پیشینهی تاریخی همزیستی مسالمت آمیز و صلح جویانه در کنار رواداری واقعی از ویژگیهای برجستهی ساکنان این مناطق است که در حین اثبات حسن نیت، در طول تاریخ ضربههای مهلکی از روامداری و دگر نپذیری همسایگان خوردهاند.
ژینوسایدهای تاریخی اکراد در قالبهای انفال، بمباران شیمیایی سردشت و حلبچه و در حملههای ارتش روس در طی جنگهای اول و دوم جهانی از مصادیق بارز این روامداری همسایگان است که در چهارچوب شرایط ژئوپولوتیک خاورمیانه امکان باز تولید و انتشار مجدد آنها کم نیست.
کرکوک، شنگال، کوبانی، عفرین نمونههای دیگری از روامداری هستند که اگرچه آنها را نیز میتوان در شرایط جغرافیای سیاسی منطقه دسته بندی کرد، اما از دیدگاه افراطی ملیگرایی حاکمیتهای خاورمیانهای نیز حکایت دارند، در یک کلیت کردها را باید بیشتر از هر قومی قربانی روامداری و دگر نپذیری در جغرافیایی دانست، که تنوع و تکثر قومی و مذهبی در آن بیشتر از هر نقطهی دیگر خاورمیانه است.
جریانهای سیاسی، فعالان مدنی و معتمدین و نخبگان کرد همسو با انقلاب، اعتقاد دارند که در چند دههی اخیر حرکت در جریان دگر پذیری و رواداری در یک جادهی یکطرفه اتفاق افتاده است و به نظر میرسد که در باند دوم این جاده، تابلوی عبور ممنوع نصب شده باشد، دگر نپذیری یعنی از ۹۰ پست بالای اداری استان سهم کردها به انگشتان یک دست نرسد، دگر نپذیری یعنی: سهم کردها از چهار معاونت و ۱۹ پست مدیرکلی استانداری تقریبا صفر باشد و دگر نپذیری یعنی: با وجود هزینه کردهای بیشمار اهل سنت از شهید و جانباز و بمباران و شیمیایی و آواره، آنها در پایتخت حتی صاحب یک مسجد نباشند.
روامداری یعنی: فقر، بیکاری، سرانهی تخت بیمارستانی کم، نرخ بیسوادی بالا، رومداری یعنی جریان یکطرفهی منابع خام منطقه به منظور فرآوری به پایتخت، روامداری یعنی کابینهی بدون وزیر اهل سنت و کرد، روامداری یعنی امنیت مرزهایت را عشایر غیور کرد در سخت ترین شرایط حفظ میکنند و برادرانشان از محرومیت منطقه به مشاغل کولهبری و قاچاق روی میآورند.
جهان امروز جهان دگرپذیری و رواداری است، جهان تحمل دین و مذاهب مختلف و تطورات نژادی، جهان اندیشههای گوناگون و زبان و رنگ و فرهنگهای جدا، آشنا کردن این جهان با مفهوم واقعی دگرپذیری و رواداری یک الزام بیبدیل است که هدف غایی آن همزیستی مسالمتآمیز انسان و برقراری صلح پایدار در تمام پهنهی جغرافیاست.
علیرغم این ضرورت انکار ناپذیر با توجه به درجهی بالای نفوذ دگرپذیری و روا داری در میان مردمان کرد، ایکاش هزینههای این همایش را در تهران و مراکز استانها انجام میدادند تا شاید افرادی که با این مفاهیم بیگانهاند و تنوعات قومی و مذهبی را برنمیتابند، از مقالات و تبادل اندیشههای در آن بهرهی لازم را ببردند، باید اعتراف کرد که جغرافیا و گروههای هدف این همایش میتوانست دقیقتر و بهتر انتخاب شود تا همایش در رسیدن به اهداف آرمانی خود موفقتر عمل نماید.
در آخر، پیشنهاد من به متولیان این کار بزرگ، برگزاری همایش هماندیشی، هممداری و هم پذیری است، ملت کرد سالهاست با همسایگان و هموطنان از در صلح و آشتی و پذیرش در آمده است، آنچه امروز برای ما یک ضرورت است یاد گرفتن همزیستی مسالمت آمیز با خود و رواداشتن حقوقی بر خودمان است که قانون اساسی به روشنی مشخص کرده است.
