آوای مرز : یک پژوهشگر مسائل کشاورزی می گوید باید در کشت «محصولات اساسی» به خودکفایی برسیم ولی راهش این نیست که بر محصولاتی که کشت دوم زمین زراعی است یا بر محصولات گلخانه ای و باغی عوارض وضع کنیم زیرا ممکن است کشاورزان این شغل را رها کنند و یا حتی مهاجرت ها از روستاها به شهرها افزایش پیدا کند. روستاهای متروکه نتیجه همین سیاست ها است.
مید سینی ساز، در گفت و گو با الف با غیر قانونی خواندن وضع عوارض بر صادرات محصولات جالیزی از سوی وزارت جهاد کشاورزی و تاثیر آن در از بین رفتن درآمد ارزی یک میلیارد دلاری گفت: معتقدم ۳ گروه مختلف پیگیر طرح وضع عوارض بر محصولات کشاورزی هستند. گروه اول به دنبال صفر کردن صادرات آب مجازی هستند و به دنبال این هستند که با محدودیت در صادرات محصولات جالیزی، صادرات آب مجازی را محدود کنند.
وی در ادامه بیان کرد: گروه دوم نمایندگان مجلس هستند که در بودجه ۱۴۰۱ برای افزایش پایه های مالیاتی وضع عوارض بر صادرات را پیشنهاد دادند تا با این اقدام درآمد مالیاتی کشور را از وابستگی به نفت رهایی دهند و گروه سوم کسانی بودند که بعد از مواجه رئیس جمهور با رئیس جمهوری یکی از کشورهای اروپای شرقی که اعلام کرده ایران هر چه قدر به ما محصول جالیزی بدهد، خریدار هستیم. رئیس جمهور وقتی دلیل را جویا شده به این نتیجه رسید که آنها آب موجود در کشورشان را صرف کشت محصولات اساسی می کنند، تصمیم به محدود کردن کشت این محصولات گرفته اند.
وی خاطر نشان کرد: در نتیجه مقرر شد که هر زمینی که قابلیت کشت دارد به محصولات اساسی تعلق بگیرد و با وضع عوارض سنگین جلوی کشت این محصولات گرفته شود.
این کارشناس مسائل کشاورزی در ادامه بیان کرد: نکته فنی که در اتخاذ این سیاست به آن توجه نشده این است که معمولا اراضی زیر کشت محصولات جالیزی در تمام سال زیر کشت این نوع محصولات قرار ندارد و این محصولات معمولا به عنوان کشت دوم در تناوب با کشت دیگری در زمین های کشاورزی کاشته می شوند.
وی خاطر نشان کرد: محصولات جالیزی عمدتاً دوره رشد کوتاهی دارند به همین دلیل کشاورزان این محصولات را در کنار سایر محصولات در زمین های خود کشت می کنند وبه طور کلی امکان کشت این محصولات در تمام ایام سال وجود ندارد.
سینی ساز در ادامه با بیان اینکه وضع این عوارض خیلی تاثیری در افزایش کشت محصولات اساسی کشور و بهبود تراز تجاری کشور از نظر کاهش واردات اقلام اساسی نخواهد داشت گفت: باید در ابتدا بررسی شود که مناطق مختلف امکان کشت این محصولات اساسی را دارند یا خیر؟.
این کارشناس مسائل کشاورزی افزود: یک اشکال دیگر در این سیاست وزارت جهاد کشاورزی این است که هیچ تفاوتی بین محصول جالیزی گلخانه‌ای و غیر گلخانه های دیده نشده است در حالی که افراد گلخانه را ایجاد کرده اند که بتوانند محصول را صادرات کنند. در حالی که از یک سو وزارت جهاد به مردم یارانه پرداخت می کنند تا آنها گلخانه بسازند و درآمد صادراتی کشور از محل کشت این محصولات افزایش پیدا کند ولی در سوی دیگر برای کاهش این صادرات برنامه ریزی می کند در این شرایط بین این سیاست‌گذاری‌ها تناقض دیده می شود.
سینی ساز با بیان اینکه این اقدام قطعاً انگیزه توسعه گلخانه را از مردم می گیرید توضیح داد: این عوارض وضع شده از منظر حقوقی هم محل ایراد است زیرا بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۱ هرگونه تغییر در عوارض و تعرفه های وارداتی و صادراتی باید حداقل ۶ ماه قبل از اعمال اطلاع رسانی عمومی شده باشد و نباید یک شبه تصمیم گیری شود که تعرفه را اعمال و آن را اجرایی کنیم.
وی ادامه داد: نکته دوم در احکام دائمی برنامه ششم توسعه در نظر گرفته شده که دولت مجاز نیست برای تنظیم بازار داخلی روی تعرفه های صادراتی و وارداتی تغییری ایجاد کند. مشخص است که رفتار وزارت جهاد کشاورزی و معاونت بازرگانی این وزارتخانه برای تنظیم بازار این محصولات بازی با تعرفه ها است.
وی در ادامه افزود: من هم معتقدم که باید هرچه بیشتر در کشت محصولات اساسی به خودکفایی برسیم ولی راهش این نیست که بر یک محصولی که کشت دوم زمین زراعی است یا بر محصول گلخانه ای و باغی عوارض وضع کنیم. نکته بعدی اینکه ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی در جلسه رای اعتماد خود اعلام کرد که با اصلاح الگوی کشت، کشاورزی کشور را سامان می دهد، که خیلی ایده خوبی بود اما متاسفانه می‌بینیم که ظاهراً آن برنامه جای خودش را به سامان دادن کشاورزی با ابزار تعرفه‌ها داده است.
سینی ساز با انتقاد به این اقدام وزیر جهاد کشاورزی و بیان اینکه دولت های قبلی هم این کار را انجام می‌دادند گفت: آقای ساداتی نژاد خودش منتقد این اقدام بود که بخواهیم با تعرفه گذاری و دستکاری عوارض صادراتی و وارداتی بازار را تنظیم کنیم.
وی در ادامه بیان کرد: ما باید در این طرح ابزارهای تشویقی و ایجابی را هم در نظر بگیریم. اینکه صرفاً درآمد یک کشاورز را کاهش بدهیم و از سوی دیگر در کشت محصولات اساسی درآمد خاصی برای کشاورزان ایجاد نشود، ضربه به کشاورزان است.
این کارشناس مسائل کشاورزی افزود: البته درست است که قیمت خرید تضمینی برای این محصولات اساسی تعیین شده اما همچنان تفاوت محسوسی بین قیمت این محصولات با محصولات اساسی وجود دارد. به عنوان مثال هر هکتار زمین جالیزی ۴ الی ۴.۵ برابر بیشتر از محصول اساسی برای کشاورز درآمدزایی دارد. با وجود این شرایط هرچقدر هم قیمت گندم بالا برود باز هم این شکاف وجود دارد.
وی خاطر نشان کرد: راه افزایش کشت محصول اساسی این نیست که بخواهیم درآمد کشاورز را سرکوب کنیم زیرا ممکن است کشاورزان این شغل را رها کنند و یا حتی مهاجرت ها از روستاها به شهرها افزایش پیدا کند. روستاهایی که هم اکنون متروکه هستند نتیجه همین سیاست ها است.
سینی ساز ضمن بیان اینکه خبرهای به دست رسیده که قرار است این طرح به محصولات باغی هم تسری پیدا کند ادامه داد: باید ملاحظه‌ای در وضع این عوارض سنگین بر محصولات صورت بگیرد.
