آوای مرز : در حال حاضر ۶ هزار و ۵۸۸ هکتار بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی در آذربایجان غربی وجود دارد و سلامت بیش از ۵۲۴هزار خانوار ساکن آن در معرض خطر است.
محدوده مرکزی و قلب اقتصادی اکثر شهرهای آذربایجان غربی بافت فرسوده است که بیشتر آنها به دلیل وجود معابر نفوذناپذیر مورد بی مهری مسئولان شهری برای ارائه خدمات از جمله آسفالت، جمع آوری زباله و ایجاد امکانات رفاهی و تفریحی قرار گرفته‌اند.
بافت‌های فرسوده استان علاوه بر دارا بودن مشکل شهرسازی دچار معضلات اساسی در حوزه‌های دیگر هستند که تبدیل شدن برخی بناهای نیمه تخریب شده به محل انباشت زباله، گردهمایی معتادان، مشکلات فرهنگی، بهداشتی و اجتماعی برای ساکنان و اصناف این محله‌ها گوشه‌هایی از این چالش هابه شمار می‌رود.
متأسفانه عمده اصناف، مراکز ارائه خدمات پزشکی و خرید شهرهای استان در محدوده بافت فرسوده ایجاد شده‌اند که وجود ترافیک مهمترین مشکلی است که مردم این مناطق با آن دست به گریبان هستند.
عدم امکان ارائه خدمات آتش نشانی و خدمات ایمنی و اورژانس پزشکی نیز در برخی کوچه‌های باریک واقع در این بافت‌ها از دیگر مشکلاتی است که ظاهراً تا زمانی که بافت موجود تخریب و بر اساس اصول شهرسازی بازسازی نشوند از بین نخواهند رفت.
نبود امنیت در سرمایه گذاری، نوسان قیمت و کمبود مصالح ساختمانی و گران بودن مصالح زیر بنایی ساختمان از اهم دلایل عدم سرمایه گذاری کلان در بافت‌های فرسوده شهری استان است.
در شهرهای مختلف استان شاهد حاشیه نشینی هستیم اما شهرهای بزرگ مانند ارومیه، میاندوآب، مهاباد، بوکان و خوی بیشتر با این پدیده رو به رو هستند
بیش از ۵۲۴ هزار خانوار آذربایجان‌غربی در بافت‌های فرسوده سکونت دارند
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه هم اکنون ۵٢۴ هزار و ۴٧۴ خانوار در ۶ هزار و ۵۸۸ هکتار از بافت‌های فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی زندگی می‌کنند، افزود: با توجه به سیاست‌های دولت، پاسخگویی به نیازسنجی مسکن در چارچوب طرح‌های جامع، تأمین مسکن محرومان و تسریع در فرآیند نوسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد شهری در رأس برنامه‌های اجرایی قرار دارد.
سید محسن حمزه‌لو با بیان اینکه برای ارتقای کیفیت زندگی ساکنان در این بافت‌های فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی، هم اکنون ٣٠ طرح بازآفرینی در استان در حال اجرا است، ادامه داد: پیشرفت اجرایی این طرح‌ها ٨٣ درصد است که با ۵١٧ میلیارد ریال اعتبار در حال اجرا بوده و شامل احداث خانه محله، مدرسه، مرکز جامع سلامت، فضای ورزشی، کتابخانه و بهسازی معابر و ساماندهی فضاهای عمومی است.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی گفت: اقدامات گوناگونی برای ساماندهی محدوده‌های هدف بازآفرینی از قبیل حمایت‌های قانونی، اصلاح کالبدی، افزایش خدمات روبنایی مثل مدرسه، مسجد، مراکز خدماتی و بهداشتی و نیز توانمندسازی اجتماعی در حال انجام است.
وی با بیان اینکه بخشی از دستاوردهای مجموعه راه و شهرسازی آذربایجان غربی به پروژه‌های بازآفرینی شهری مربوط می‌شود، تاکید کرد: اصلاح معابر بافت‌های ناکارآمد شهری از جمله رویکردهای بازآفرینی شهری به شمار می‌رود که هدف توسعه استاندارد شهری تعیین شده است.
طرح جامع ۵ شهر آذربایجان‌غربی تصویب شد
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه امسال طرح جامع شهرهای سلماس، شاهین دژ، قره‌ضیاء‌الدین، سردشت و شهر جدید گلمان تصویب و قرارداد تهیه طرح جامع شهر ارومیه نیز منعقد شده است، افزود: امسال همچنین طرح تفصیلی شهر خوی ابلاغ شده و اقدامات تکمیلی در این خصوص در حال انجام است.
وی با تاکید بر اینکه تغییر کاربری‌ها جهت تأمین زیرساخت‌های لازم برای اجرای نهضت ملی مسکن در اولویت قرار دارد، افزود: موارد ارجاعی طرح تفصیلی شهرهای ارومیه، مهاباد و اشنویه در جلسه کمیسیون ماده ۵ بررسی شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی ادامه داد: پرونده‌های موردی شهرهای ارومیه، مهاباد و اشنویه استان به تفکیک در این جلسه بررسی شد که بیشتر موضوع مربوط به تغییر کاربری به مسکونی بود که در زمینه تأمین مسکن می‌تواند برای مردم راهگشا باشد.
حمزه‌لو در خصوص وضعیت طرح‌های توسعه شهری استان بیان کرد: پایبندی به طرح‌های تفصیلی به عنوان طرحی که در چارچوب اسناد و ضوابط طرح‌های جامع، حدود ثبتی و ملکی، وضعیت دقیق کاربری‌ها، تراکم‌ها و گذرها را در سطح شهر و به تفکیک محلات واقع در آن مشخص کرده و اولویت‌های مربوط به نوسازی و بهسازی را تعیین می‌کند، در دستور کار اداره‌کل راه و شهرسازی استان قرار دارد.
دولت توجه جدی به نوسازی بافت‌های فرسوده آذربایجان غربی داشته باشد
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص بافت فرسوده در ارومیه اظهار کرد: با توجه به اینکه بافت‌های فرسوده مرکز شهر ارومیه دارای قدیمی ترین و مخرب‌ترین منازل هستند از نظر ایمنی در برابر زلزله و حوادث طبیعی نگران کننده ترین بخش ارومیه هستند.
حجت الاسلام سید سلمان ذاکر با اشاره به اینکه دولت باید توجه جدی به نوسازی بافت‌های فرسوده در جهت کاهش خسارات مالی و جانی در صورت بروز هرگونه حادثه، داشته باشد، تصریح کرد: در برخی ساخت و سازها به ویژه در مناطق حاشیه شهر ارومیه قوانین نظام مهندسی رعایت نشده که این نگران کننده است و باید عوامل و دستگاه‌های ذیربط باهر گونه تخلف در ساخت و سازهای غیر مجاز برخورد کنند.
وی خاطر نشان کرد: در روستاهای ارومیه به دلیل اجرا طرح‌های هادی و پرداخت تسهیلات کم بهره برای نوسازی و بازسازی منازل خوشبختانه اوضاع مساکن روستایی بهتر شده است، اما با این وجود شوراها و دهیاری‌ها با جدیت در جهت نوسازی صد درصدی واحدهای روستایی وارد عمل شوند.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با تاکید به اینکه مجلس سالانه بودجه اختصاصی برای نوسازی و بازسازی واحدهای مسکونی در نظر می‌گیرد، اظهار کرد: شهرداری‌ها، سازمان نظام مهندسی و اداره مسکن و شهر سازی باید در کنار برنامه ریزی درجهت نوسازی و بازسازی واحدهای مسکونی فرسوده، از ساخت و سازهای غیر مجاز و فاقد مجوز نظام مهندسی و پروانه ساخت به ویژه در حاشیه شهرها عملیاتی به جد جلوگیری کنند.
وی در خصوص طرح ساخت یک میلیون مسکن توسط دولت برای مناسب شدن وضعیت مسکن کشور نیز یادآور شد: بهتراست دولت این طرح‌ها را در مناطقی که دارای بافت فرسوده هستند، ایجاد کند تا در کنار کم شدن هزینه‌های تمام شده ساخت و ساز، گام مهمی در جهت نوسازی بافت‌های فرسوده بردارد.
نزدیک ۳۰۰ هکتار بافت مرکزی و تاریخی ارومیه فرسوده است
نایب رئیس شورای اسلامی شهر ارومیه نیز در خصوص بافت فرسوده در شهر ارومیه گفت: ۴۰۰ هکتار از بافت مرکزی ارومیه در زمره بافت تاریخی قرار گرفته که بیش از ۲۵۰ هکتار آن بافت فرسوده و هیچ گونه ارزش تاریخی و معماری ندارند.
مرتضی منافی در صحن علنی شورای اسلامی شهر ارومیه اظهار کرد: گزارش‌هایی که از سوی شهروندان می‌رسد نشانگر آن است که ابنیه تاریخی و گردشگری بسته بوده و باید تمهیداتی اتخاذ شود که پیوسته به روی شهروندان و هموطنان باز باشد تا عموم بتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند.
وی افزود: نحوه تعامل بین مدیریت شهری و اداره کل میراث فرهنگی باید مدنظر قرار گرفته و بر حوزه جذب سرمایه گذاران همکاری مناسبی را شاهد باشیم چرا که عدم جذب سرمایه گذاران بافت مرکزی شهر را با مشکلات عدیده مواجه کرده است.
نایب رئیس شورای اسلامی شهر ارومیه گفت: متأسفانه نزدیک به ۴۰۰ هکتار از بافت مرکزی در زمره بافت تاریخی قرار گرفته که بیش از ۲۵۰ هکتار آن بافت فرسوده و هیچ گونه ارزش تاریخی و معماری ندارند و این موضوع شهرداری را با مشکلات بسیاری روبرو کرده که باعث کاهش درآمدهای مدیریت شهری نیز شده است.
منافی با اشاره به موضوع بسیار مهم گردشگری سلامت و ظرفیت‌های فراموش شده ارومیه در این راستا تصریح کرد: در یک دهه اخیر این امر مورد غفلت قرار گرفته و تاکنون هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.
در کنار مشکلات متعددی شهری و خدمات در بافت‌های فرسوده عدم سرمایه گذاری در بافت مرکزی شهر از منظر شهرسازی بزرگترین تهدید برای مدیریت شهری ارومیه به شمار می‌رود.
