آیا کُردهای سوریه با مسکو معامله خواهند کرد؟

آوای مرز : به نظر می رسد که با توجه به این که تمایل کردها برای ایجاد منطقه خودمختار با انتقاد و محکومیت روسیه و از زبان والری گراسیموف، رییس ستاد ارتش روسیه مواجه شده، کردها فقط گزینه تعامل با حکومت بشار اسد را پیش رو دارند.به گزارش کردپرس، اعلام خروج نیروهای آمریکا از سوریه در اواخر سال ۲۰۱۸ توسط دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا خبر غیرمنتظره ای برای طرفهای درگیر در سوریه و بویژه کردهای سوریه و متحد آمریکا بود. این اقدام در پی اعلام پیروزی آمریکا و کردهای متحد این کشور از سوی ترامپ بر داعش بعد از چهار سال مبارزه با داعش صورت گرفته است. این تصمیم ناگهانی و غیرمنتظره به صورت گسترده ای با انتقاد همه متحدان و از جمله مقامات کاخ سفید روبه رو شد زیرا بسیاری بر این باورند که خروج نیروهای آمریکا، کردهای سوریه را در معرض حمله ترکیه قرار خواهد داد.

این اخبار باعث شوکه شدن مقامات پنتاگون و متحدان کرد سوریه  آمریکا شده و منجر به استعفای برخی مقامات ارشد آمریکا از جمله جیمز ماتیس، وزیر دفاع این کشور و برت مک گورک، نماینده آمریکا در ائتلاف ضدداعش نیز شد. بنابر نامه استعفای برت مک گورک، خروج فوری نیروهای آمریکا از سوریه خطرناک بوده و موجب حمله دوباره باقی مانده های داعش در سوریه خواهد شد.

در میانه این آشوب سیاسی، سرنوشت کردهای سوریه نیز با ابهام رو به رو است. بنابراین، جای تعجب ندارد که مقامات نیروهای کرد سوریه موسوم به ypg و مقامات حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه یا pyd که به دنبال حفظ موقعیت موجود در شمال سوریه و همچنین به دنبال جلوگیری از حمله ترکیه به این مناطق هستند، مذاکرات غیررسمی را با دولت سوریه و دولت روسیه آغاز کرده اند. در حال حاضر که نگرانی اصلی کردها در مورد آینده شان بعد از خروج آمریکا است، بزرگترین تهدید علیه آنها ترکیه است.

سیپان حمو، یکی از فرماندهان ارشد ypg بعد از افزایش تهدیدها و خلا امنیتی احتمالی، برای بحث و بررسی نقشه راه جدیدی به مسکو و دمشق سفر کرد. بر اساس این پیشنهاد، گروه های شبه نظامی کردی آماده هستند کنترل مناطق مرزی میان سوریه و ترکیه را به نیروهای دولتی سوریه واگذار کنند. نیروهای دولتی سوریه در سال ۲۰۱۲ و در زمان اوج گرفتن بحران داخلی سوریه، کنترل این مرزها را به نیروهای شبه نظامی کرد واگذار کرده بودند.

این احتمال وجود ندارد که مقامات ypg/pyd نیروهای خود را به طور کامل از استان های حسکه، رقه و شهر منبج خارج کرده و آن را به نیروهای تحت رهبری بشار اسد، رییس جمهور سوریه واگذار کنند. به جای آن سعی می کنند از روسیه تضمین بگیرند که نیروهای دولتی سوریه به کردها در منطقه شمال شرقی سوریه حمله نکنند. ممکن است جنگجویان کرد ypg و نیروهای سوریه دموکراتیک، متحدان اصلی آمریکا در سوریه، به عنوان بخشی از توافق میان کردها و دولت سوریه در ارتش سوریه ادغام شوند.

از آنجایی که دعوت به بازگشت نیروهای دولتی سوریه به مرزهای این کشور در شمال نشانه جدی بودن بحران در جبهه کردی است، برخی فرماندهان آمریکایی پیشنهاد کرده اند این کشور سلاح هایی را که در اختیار کردها قرار داده از آنها پس نگیرد تا آنها بتوانند از این سلاح ها در برابر حمله احتمالی ترکیه استفاده کنند. سه تن از مقامات آمریکایی که نخواسته اند نامشان فاش شود گفته اند پیشنهاد پس نگرفتن سلاح از کردهای سوریه در پیش نویس برنامه پنتاگون گنجانده شده است. با این حال معلوم نیست که پنتاگون این توصیه را به کاخ سفید کرده است یا خیر. در هر حال، سلاح هایی که آمریکا در اختیار کردها قرار داده برای تغییر موازنه قدرت کردها در برابر نیروهای دولتی سوریه و یا ارتش ترکیه کافی نیست.

روشن است که رویای کردها برای ایجاد منطقه مستقل کرد در شمال سوریه از بین رفته است. pyd در عوض روی گرفتن و حفظ امتیازهای مهمی از دولت سوریه ملانند حق شهروندی برای کردها و در نظر گرفتن خودمختاری آنها به کمک مسکو تمرکز کرده است. حدود ۴۰۰ شبه نظامی ypg در اقدامی برای جلب توجه روسیه، در اوایل ژانویه قرارگاه های خود را در منبج ترک کردند تا نیروهای دولتی سوریه در این منطقه مستقر شوند. حمایت سیاسی و نظامی آمریکا از pyd مشروعیت بین المللی را برای این حزب کردی در سوریه به همراه آورد به طوری که مسکو و دمشق بر خلاف رفتاری که با سایر معارضان در سایر مناطق سوریه کردند، به جای این که به کردها حمله کنند با آنها وارد مذاکره شوند.

به نظر می رسد که کردها با توجه به این که روسیه را تنها بازیگری می دانند که قادر به جلوگیری از حمله ترکیه به کردهاست، مسکو را تنها ضامن حفظ ثبات در شمال سوریه فرض می کنند. احتمالا روسیه تنها با این شرط به خواسته کردها عمل خواهد که که نیروهای کرد خلع سلاح شوند و برای جلوگیری از تیره تر شدن روابط  با آنها، شمال سوریه به منطقه ای عاری از شبه نظامیان مسلح تبدیل شود. در هین راستا، عدم داشتن سیاست روشن پیرامون آینده سوریه از سوی آمریکا و همچنین تمایل آمریکا به از دست دادن متحدان خود که  ترکیه و کردها هستند، کردهای سوریه را بیشتر به سمت روسیه سوق می دهد.

وارد شدن روسیه در مسئله کردهای سوریه می تواند از پیش دستی ترکیه در حمله به آنها جلوگیری کرده و فرصت کافی را در اختیار pyd و دیگر احزاب کرد سوریه قرار دهد تا مذاکرات خود را با دمشق برای عادی سازی روابط نهایی کنند. علاوه بر اینها، مسکو نگرانی های ترکیه را در مورد فعالیت های گروه های مختلف کردی در مناطق مرزی درک می کند و تلاش می کند ترکیه را متقاعد کند که این مشکلات با بازگشت نیروهای دولتی سوریه به مرزها رفع خواهد شد.

وضعیت ژئوپلتیکال و پویایی های تغییر قدرت فعلی در سوریه با وجود قول روسیه و آمریکا برای حفاظت از کردها، فضای کمی برای مانور در اختیار کردها قرار می دهد. کردهای سوریه باید اکنون به ارزیابی محیط جدید و چالش هایی بپردازند که در آینده ای نزدیک و در سایه تغییر در موازنه قدرت به نفع بشار اسد ممکن است با آن روبه رو شوند. با توجه به تهدیدهای بسیار و نیز شکل گرفتن همپیمانی های احتمالی جدید، PYD حکومت بشار اسد را کم خطرترین انتخاب های پیش روی خود می داند. در واقع، به نظر می رسد که با توجه به این که تمایل کردها برای ایجاد منطقه خودمختار با انتقاد و محکومیت روسیه و از زبان والری گراسیموف، رییس ستاد ارتش روسیه مواجه شده، کردها فقط گزینه تعامل با حکومت بشار اسد را پیش رو دارند.

بنابر این، از آنجایی که آمریکا در حال خروج از سوریه است و دیگر متحدان آمریکا مانند فرانسه و انگلیس در موقعیتی نیستند که همزمان با داعش و نیروهای طرفدار بشار اسد مقابله کنند، به نظر می رسد که روسیه برنده اصلی در وضعیت ژئوپلتیکال فعلی سوریه باشد. این واقعیت کردها را همزمان با مذاکره با دولت سوریه و با توجه به این که مسکو تنها قدرت قادر به حفاظت از کردهاست، وادار کرده است از روسیه بخواهند از آنها محافظت کند.

منبع: موسسه خاورمیانه

نویسنده: فواد شهبازوف

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان