آوای مرز / رائد ناصری فر*: باید نیمه پر لیوان را در خصوص سریال نون.خ از نظر منتقدانی که به جای نقد کارشناسی به استوری کردن در شبکه های اجتماعی رو آورده اند نیز ببینیم.
به بهانه پخش سریال (نون خ۲) برخی عزیزان و هم زبانان کُردم نسبت به این سریال موضع گرفتند آنهم با یک استوری که نه کارشناسی شده است و نه حقایق را بیان می کند و بعضی نخوانده صرفا به دلیل تعصب بی جای قومیتی استوری کردند. خوب است نیمه پر لیوان را هم ببینیم. به عنوان یک کُرد و مردم شناس وظیفه دارم کارشناسی شده به موضوع این سریال بپردازم.
در ابتدا دیدن زیبایی های بکر و معرفی جاذبه های طبیعی و مردم شناسی مناطق کردنشین در (نون خ۲) یکی از جذابیت‌های بصری سریال برای مخاطبین در سراسر ایران است بطور مثال؛ میوه‌ای چون انار که از مهم ترین میوه ها در فرهنگ ایران باستان است و شاید خیلی‌ها نمی دانستند به جز تهران که روزگاری به شهر انار شهرت داشت و ساوه، یزد و شیراز، در غرب ایران هم انارهایی با این کیفیت تولید می‌شود و برپایی جشنهایی چون جشن برداشت انار که از رسومات زیبا و از جاذبه های مردم شناسی که خود معرف فرهنگ نکوی شکرگزاری از خالق زیباییهاست.
در مورد نوع گویشی که مورد هجمه عزیزان قرار گرفته در واقع از گویش فارسی با لهجه کُردی استفاده شده که در سریال به خوبی و برای فهم کل جامعه خوب بر آن کار شده است. مطمئنا اگر قرار بود با گویش کُردی حرف بزنند مجبور می‌شدند از زیرنویس فارسی استفاده کنند (چون هیچوقت کُردها در بین خودشان به فارسی حرف نمی‌زنند)، طبیعتا سازندگان سریال برای اجتناب از این قضیه به زبان فارسی حرف می‌زنند که لهجه کُردی دارند مانند کُردهایی که برای مسافرت به شهرهای دیگر می روند و غالبا با چنین لهجه‌ای صحبت می کنند.
در سالهای گذشته کمتر اتفاق افتاده از خواننده های سرشناس کُرد در شبکه های سیما استفاده شود یا حتی معرفی شوند در واقع استفاده به‌جا از تم‌های موسیقی کُردی در صحنه‌های متناسب با آن، علی الخصوص در تیتراژ ابتدا و آخر سریال و همچنین ترانه‌های کُردی که در صحنه‌هایی به شکل کامل پخش می‌شوند هم تاثیرگذار بوده و هم سایر بخش‌های ایران را با موسیقی اصیل کُردی آشنا می‌کند. ترانه‌هایی از خواننده‌های معروف کُرد مانند حسن زیرک، مظهر خالقی، اسماعیل صابوری، حشمت الله لُر نژاد و … آنهم از شبکه یک، شبکه ملی.
بحث چالشی دیگر در این سریال لباسهای کُردی بود همان شکلی است که اگر به مناطق کردنشین سفر کنیم آن را خواهیم دید، و شاید کمتر شاهد آن در استانهای کُردنشین هستیم. این پوشش واقعی است و نشانگر این قضیه است که برای این کار با تحقیق و پژوهش سراغ این مقوله رفته و نتیجه هم رضایت بخش است. چرا که همه ما کُردها در زندگی روزمره لباسهای کُردی مختلف می پوشیم؛ لباسها در خیابان، کار و مراسمات با هم متفاوت است که در این سریال هم به خوبی دیدیم.
در پایان مهم تر از همه مطالب فوق، دیدگاه کارگردان سریال آقای سعید آقاخانی که خود اصالتا کُرد بوده و بازیگران کمتر شناخته شده کُرد را به بازی گرفته، طنز شیرین و تلخ زندگی روزمره کُردها، صاف و صادق بودن آنها، همیاری بین مردم کُرد، جشنهای سنتی و مراسمات، پخش هلپرکه آنهم در شبکه یک سیما و تقسیم داشته های اندک خود با دیگران، واقعیتهای جامعه و کم توجهی مسئولین به زلزله زدگان و مناطق کُردنشین، استفاده از تیکه های زیبا از فیلمهای قدیمی و… بی انصافی است که نگوییم: ده‌س خوه‌ش سه‌عید گیان هه‌ر بژی کاکه به سه‌ر به‌رزی… هه‌ر بژی کورد و کورده واری.
*کارشناس ارشد مردم شناسی / کردپرس
