آوای مرز / شاهرخ احمدزاده : دکتر مصدق چهره منحصر به فرد سیاسی در تاریخ کشور ماست. مخالفان و طرفدران وی فارغ از هر دشمنی و دوستی بر این نکته هم داستان‌اند که او شخصیتی میهن‌پرست مخالف استعمار و دخالت بیگانگان و هواخواه آزادی و استقلال و حکومت قانون بود.
معرفی کتاب
مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران
نوشته دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان
ترجمه فرزانه طاهری
معرفی نویسنده :
دکتر محمدعلی همایون کاتوزیان (هما کاتوزیان) ۷۸ ساله متولد تهران و درس‌خوانده مدرسه البرز است که تحصیلات عالیه خود را در این اقتصاد در انگلیس به پایان رساند این استاد ایرانی هم اکنون ساکن انگلستان و استاد دانشگاه آکسفورد می باشد
وی تاریخ پژوه ایران شناس و شرق شناس و نویسنده استاد دانشگاه می باشد
او کتاب هایی همچون تجارت بین‌الملل، اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، استبداد، دموکراسی و نهضت ملی، دولت و جامعه در ایران، سقوط قاجار و استقرار پهلوی، صادق هدایت، زندگی و افسانه یک نویسنده ایرانی، مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، ایدئولوژی و روش در اقتصاد، جمالزاده و ادبیات او، تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران و … را در همین ارتباط نگاشته اما مهمترین وجه مشخص کاتوزیان نظریه او درباره جامعه ایران است که به آن نظریه جامعه کوتاه مدت یا جامعه کلنگی می گویند؛ نظریه ای که اگرچه با انتقادهایی از طرف صاحبنظران حوزه های تاریخ، سیاست و اقتصاد مواجه بود اما همچنان در خور تامل است.
* درباره مترجم خانم فرزانه طاهری
خانم فرزانه طاهری ۶۲ ساله مترجم زبان انگلیسی و مدیر بنیاد گلشیری است که پس از درگذشت همسرش مدیریت جایزهٔ گلشیری را نیز به‌دست گرفت طاهری پس از پایان مدرسه، تحصیل را تا اتمام لیسانس ادبیات انگلیسی در دانشگاه تهران ادامه داد. آقای هوشنگ گلشیری را در سخنرانی‌های شب‌های شعر گوته دیده بود و همواره دنبال می‌کرد تا اینکه به واسطهٔ یکی از استادانش با آقای گلشیری بیشتر آشنا شد و دو سال بعد، با او ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو فرزند به نام‌های «باربد» و «غزل» است. پسرش باربد در ایران است و در زمینهٔ هنرهای تجسمی، پرفورمنس، اینستالیشن و… فعالیت می‌کند. (فرزانه طاهری ترجمه کتاب “مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران” را بنا به علاقه مندی زیاد پسرش به شخصیت مصدق به وی تقدیم کرده است _ دخترش غزل دکتری شیمی گرفته و در فرانسه، روزنامه‌نگار است. خانم طاهری از زمان تحصیل به کار ترجمه می‌پرداخت. پس از آن نیز مدتی در حوزهٔ علوم مرکز نشر دانشگاهی به ویراستاری مشغول شد و مدتی نیز در مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی معماری ایران هم ویراستار بود و هم مترجم. اما حرفهٔ ترجمه را به‌طور جدی و تخصصی در پیش گرفت و خیلی زود در محافل فرهنگی، مترجمی دقیق و آگاه شناخته شد. او اکنون هم داستان ترجمه می‌کند و هم متون روان‌شناسی، سیاسی، شهرسازی و معماری. طاهری پس از درگذشت همسرش در سال ۱۳۷۹، مدیریت بنیاد گلشیری و نیز سرپرستی جایزهٔ آقای گلشیری را برعهده گرفت
چرا کتاب مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران معرفی و به علاقه مندان پیشنهاد می کنیم؟
دکتر مصدق چهره منحصر به فرد سیاسی در تاریخ کشور ماست. مخالفان و طرفدران وی فارغ از هر دشمنی و دوستی بر این نکته هم داستان‌اند که او شخصیتی میهن‌پرست مخالف استعمار و دخالت بیگانگان و هواخواه آزادی و استقلال و حکومت قانون بود.
کتاب مصدق و مبارزه برای قدرت هم مثل دیگر کتاب‌های دکتر همایون کاتوزیان آموزنده و خواندنی است. نثر شیرینی دارد و البته دقیق و مستند است. بسیاری از افرادی که علاقه دارند در مورد یک موضوع تاریخی بیشتر بدانند از کتاب‌های عبوس تاریخ در هراسند. خیلی از نویسندگانی هم که می‌خواهند کتابی خواندنی بنویسند دقت و نگاه مورخ بی‌طرف را به دست فراموشی می‌سپارند و به تخیل و قصه‌گویی تن می‌دهند. اینجاست که هنر دکتر همایون کاتوزیان به رخ کشیده می‌شود.
خواندن کتاب نه تنها ما را با زندگی سیاسی دکتر محمد مصدق آشنا می‌کند بلکه شرح و تحلیلی از نهضت ملی ایران هم هست کتاب هجده فصل دارد که به شرح و نقد تمام مقاطع زندگی دکتر محمد مصدق و بالطبع بازه‌ای فوق‌العاده مهم از تاریخ ایران و دیگر سیاستمداران معاصر دکتر مصدق پرداخته است.
در این ۳۴۰ صفحه ای که توسط نشر مرکز در سال ۱۳۹۷ برای چهارمین بار تجدید چاپ شده است به طور تفصیل در خصوص سلسله پهلوی بحث شده و در خصوص سقوط پهلوی اول و برآمدن فرزندش محمدرضا در شرایط خاص به جای پدر دیکتاتور با همکاری نیروهای خارجی _متفقین _ و دخالت های دول استعماری در ایران بحث استدلالی شده است فصل های ما بین رخوت و سکوت مصدق در دو دوره حضور در سیاست ایران را به این بحث پرداخته که منبع تاریخی تحلیلی مفصل و قابل استناد است
کتاب در ۱۸ فصل با منابع عالی از تاریخ معاصر ایران و مستندات مفصل نوشته شده است که ارجاع آن در پایان فصل به منابع جالب توجه می باشد از آنجا که نویسنده ایرانی کتاب از تاثیر پذیرفتگان خلیل ملکی می باشد بخشی از کتاب را به این همراه همیشه منتقد مصدق در نهضت ملی اختصاص داده است و بحث های نهضت ملی را در بخش های پایانی کتاب در چندین فصل تحلیل و بررسی تاریخی موثق نموده است که منبع مهمی برای علاقه مندان و تاریخ پژوهان می تواند باشد.
شناخت دکترمصدق از دریچه‌ی تحقیق مفصل، منصفانه و مدرک‌محور دکتر کاتوزیان، علاوه بر درک صحیحی که از مرحوم دکتر مصدق به دست می‌دهد، منبع خوبی برای درک بهتر از جریان‌های معاصر دکتر مصدق نیز هست. آنچه در این کتاب هم از لابه‌لای متن خودنمایی می‌کند، پایبندی مردیست به نام مصدق به اصول و ارزش‌هایش؛ قانون، آزادی و عزتِ وطن. کتاب، سرعت خوبی در شرح وقایع دارد و معطل‌تان نمی‌کند، اصل مطلب را ادا می‌کند و اگر اهل تاریخ باشید، کدها و ارجاع‌های فراوانی برای بسط مطالعه در اختیارتان می‌گذارد. بخشی از کتاب درباره‌ی دکتر مصدق را به عنوان نمونه می‌آورم: «یکی از ویژگی‌های مصدق که به ندرت مورد توجه قرار گرفته این است که او آدمی مستقل از همه‌ی مراکز قدرت یا “رادیکال” بود. چنین آدمی در چارچوب‌های اجتماعی و فکری غالب و رایج نمی‌گنجد و، بی‌آنکه به حساسیت مراکز قدرت موجود اعتنایی داشته باشد، عقایدش را بیان می‌کند.» و در ادامه با تشریح این ویژگی، خاطره‌ای نقل می‌کند که:« زمانی مدرس، پس از تعارفاتی درباره‌ی مصدق، به احمد متین‌دفتری گفته بود: “این عموی شما هم گوشت ناپزایی است.” کاتوزیان با بررسی نطق‌های مرحوم مصدق در مجلس، مضامین مکرر نطق‌های ایشان را بر دو مدار عنوان می‌کند: – توأمان دانستن دو بلیه استبداد و وابستگی به قدرت‌های خارجی – فضایل استقلال و حکومت دموکراتیک کتاب پر از نقل‌قول‌ها، نطق‌ها و مطایبات دکتر مصدق است و خواندنش لذت فراوانی نصیب شما خواهد کرد.
کتاب “مصدق مبارزه برای قدرت در ایران” هم شرح نقدی از زندگی سیاسی مصدق یکی از ماندگارترین چهره های سیاسی قرن بیستم ایران و جهان است و هم شرح تحلیلی از نهضت ملی ایران می باشد که ترجمه آن را نویسنده علاقه مند به زبان مادری اش فارسی بازبینی و تدقیق کرده و مقدمه کوتاهی برای چاپ چهارم اضافه نموده است.
