آوای مرز : به همت نویسنده و تاریخ نگار کرد، کامران ثنائی، کتاب «تاریخ ولایت مکری» برای اولین بار در دو جلد به بازار آمد. کتابی که تاریخ کردستان مکری را در یک دوره زمانی ۴۵۰ ساله، از زمان تشکیل میرنشین مکری در نواحی جنوب دریاچه ارومیه (چند سال قبل از تشکیل دولت صفوی) تا اواخر دوره قاجار در برمی گیرد.
کامران ثنائی نویسنده کتاب «تاریخ ولایت مُکری» در گفت و گو با کردپرس بیان می کند: این کتاب در بر گیرنده تاریخ کردستان مکری شامل شهرستانهای مهاباد، بوکان، سردشت، پیرانشهر، میاندوآب، نقده، اشنویه و ایلات این نواحی در یک دوره زمانی ۴۵۰ ساله از زمان تشکیل میرنشین مکری در نواحی جنوب دریاچه ارومیه (چند سال قبل از تشکیل دولت صفوی) تا اواخر دوره قاجار است.
او ادامه می دهد: در تالیف این کتاب با پیگیری سیر حوادث روزگار، تاریخ ولایت مکری از ٨٩٠ تا ١٣۴۴ هجری قمری/ ٨۶۴ تا ١٣٠۴ خورشیدی از لابه‌لای کتب و منابع تاریخی استخراج شده و حقایق تاریخی با استناد به منابع دست اول هر دوره و با بکارگیری اسناد و آرشیو دولت‌های وقت بدون شرح و بسط طولانی بیان شده است.
ثنائی با اشاره به اینکه از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۴۰۱ مشغول تالیف این کتاب بوده است، اضافه می کند: کتاب در ١۴ فصل و در ٢ جلد با قطع وزیری و مجموع ٢ هزار و ۵٠صفحه توسط نشر سها با قیمت یک میلیون تومان روانه بازار کتاب گشته است.
این نویسنده در خصوص برخی از موضوعات مهمی که در کتاب به تفصیل آمده است، می گوید: موضوعات تالیف شده عبارتند از: تشکیل میرنشین مکری و تعاملات میران مکری با شاهان صفوی، واقعه قلعه دمدم، قتل‌عام ایل مکری معروف به مکری‌قران و عقب‌نشینی مکری‌ها از مراغه و دشتهای جنوب دریاچه ارومیه، بوداق‌سلطان مکری و بنیانگذاری شهر ساوجبلاغ (مهاباد کنونی)، حمله سلیمان‌پاشای بابان به سردشت، ورود ایلات بلباس به لاهیجان (لاجان یا پیرانشهر)، نقش مکری‌ها در حوادث دوران افشار و زند، چهل سال حکمرانی بوداق‌خان مکری، حمله میر رواندوز به اشنویه و لاهیجان، جنگهای دولت قاجار با بلباسها، مهاجرت ایل قراپاپاق به سلدوز، عبدالله‌خان مکری، حضور کمیسیون تعیین مرزهای ایران و عثمانی و گزارشات آنان از نواحی مختلف ولایت، عزیزخان مکری (سردارکل) و وارثانش، قیام حمزه‌آقای منگور و شیخ عبیدالله نهری، کشمکش‌های عشایری، اشغال هفت ساله قسمت‌هایی از ولایت مکری توسط دولت عثمانی، جنگ جهانی اول، کشته شدن الکساندر ایاس کنسول روس در ساوجبلاغ، قتل‌عام ساوجبلاغ، حوادث مربوط به دوره اسماعیل‌آقای سمکو و غارت ساوجبلاغ توسط شکاک‌ها، اشغال سردشت توسط عشایر پشدری، میسیون مسیحی لوتری آمریکاییان در ساوجبلاغ و…
او در خصوص منابع مورد استفاده هم اضافه می کند: برای نوشتن این کتاب از حدود ۳۰۰ منبع فارسی و کردی استفاده شده که حدود نیمی از آنها منابع دست اول و بقیه تحقیقات هستند، استفاده شده، همچنین ۷ منبع عربی، ۵ منبع ترکی عثمانی، ۱۲ منبع انگلیسی و ۱۱ مصاحبه جزو منابع دیگر این کتاب هستند. علاوه بر موارد مذکور در این کتاب بیش از ٩٠٠ برگ سند تاریخی استفاده شده که شمار قابل توجهی از این اسناد برای اولین بار استفاده شده‌اند.
به گفته ثنائی؛ در اواخر کتاب بخشی به نام پیوست‌ها آمده که در آن ۵٠ پیوست شامل شجره‌نامه، جدول فرمانروایان مکری، چند بیت کردی، روزشمار رویدادهای دوران عزیزخان مکری و حمزه‌آقای منگور و رونویسی شماری از اسناد مهم بکار رفته در کتاب آمده است.
او بیان می کند: علاوه بر این قسمت منابع و فهرست اعلام شامل فهرست نام‌ها، اماکن و طوایف با ذکر شماره صفحه، آخرین قسمت کتاب را تشکیل می‌دهد.
گفتنی است؛ کتاب «تاریخ ولایت مکری» برای اولین بار در چند جلد محدود در اواخر اسفند ۱۴۰۱ به بازار آمد و اکنون در دسترس علاقمندان قرار دارد.
مراکز پخش این کتاب تاریخی در مهاباد: (گزینگ، مهرگان، آگورا، رامان) در سردشت: (مکریان، حفیدی، امام شافعی) در بوکان: (مکریان)در پیرانشهر: (دانش) در اشنویه: (نالوسی) و در سقز: (خانی) است و خرید کتاب برای سایر شهرها از طریق ارسال پستی و یا ارتباط تلگرامی با نویسنده Kamransanaei @ مقدور شده است.
کامران ثنائی، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد رشته تاریخ دانشگاه ارومیه است.
گفت و گو/ تانیا شعفی
